Annelie Stevens ziet het als haar taak om met Verdiwel duidelijk te maken waar welzijn voor staat. De belangenvereniging is in 1996 opgericht als ontmoetingsplek van welzijnsdirecteuren, om beter te kunnen inspelen op landelijke trends en de welzijnssector beter te vertegenwoordigen. ‘We hebben 1300 welzijnsorganisaties in Nederland. Daar zijn veel overeenkomsten tussen, maar ze willen zich vaak onderscheiden. We moeten laten zien wat we allemaal gemeenschappelijk hebben, waar we goed in zijn, wat we doen, in plaats van de nadruk te leggen op de verschillen. Je kunt dat laten zien door slogans als “wij zijn de managers van uw sociale leven” of “wij zorgen ervoor dat u langer thuis kunt wonen”.’

Verdiwel wil nu de faciliteiten bieden voor een nieuw op te richten platform voor kleinere instellingen. De welzijnsdirecteuren voelen zich niet altijd vertegenwoordigd door de brancheorganisatie MOgroep, waarbij naast welzijn, ook de jeugdzorg en de kinderopvang zijn aangesloten.

Gaat Verdiwel ook concurreren met de MOgroep? U bent niet helemaal tevreden?

‘Nee, dat zit er wel een beetje in. Het heeft er alles mee te maken dat de MOgroep zo breed is dat ze het niet iedereen naar de zin kan maken. Ze doet aan belangenbehartiging, cao-onderhandelingen, lobbywerk in Den Haag. De lobby van kinderopvang zet in op marktwerking, terwijl welzijn daar nog niet zo aan toe is. Welzijn wil benchmarken, maar andere sectoren zitten daar helemaal niet om te springen. Verdiwel wil juist inhoudelijke thema’s op de agenda zetten: wat is de toekomst van de brede welzijnsorganisaties, hoe bereid je je voor op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.’

Hoe overleeft welzijn de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning? Daarin worden straks de extramurale zorg en het welzijn door de gemeente samen aangestuurd.

‘Welzijn gaat daar een hele belangrijke rol in de WMO spelen. Als je kijkt naar de prestatievelden van deze wet en je kijkt naar wat welzijn kan bieden, dan kom je zeker op driekwart van de prestatievelden. Binnen de WMO is dus een belangrijke plek voor een brede welzijnsorganisatie. Je moet dan wel een bepaalde schaalgrootte hebben en verschillende werksoorten om die plek te krijgen. In Utrecht zijn de zorginstellingen zo groot geworden dat ze voor de gemeente een reële partner zijn. Die schaalvergroting heeft in welzijn ook plaatsgevonden, we hebben niet meer tien organisaties, maar nog maar vier. Dan heb je ook een andere positie ten opzichte van de gemeente.’

Heeft u ook nog zorgen over de WMO?

‘Hoeveel mondige burgers hebben we eigenlijk die hun eigen zorg kunnen organiseren, zoals de WMO die veronderstelt? Ik hoorde bijvoorbeeld een verhaal uit Leiden. Daar was een informatieavond voor huurders, maar er kwam niemand opdagen. Later bleek dat die mensen heel andere problemen hadden: uitkomen met hun geld, zorgen over hun kinderen. Welzijnsinstellingen hebben soms niet in de gaten hoeveel problemen mensen hebben. Ook hebben ze niet altijd het vermogen om daar iets aan te doen.’

De politiek moet eens ophouden het welzijnswerk als zondebok te zien, zei u onlangs. Is dat niet veel te defensief?

‘Dat klopt, dat zou je anders moeten zeggen. Ik moet het ook nog leren. Maar het eerste wat ze altijd roepen is: wat heeft welzijn nou voor nut? De PvdA-fractievoorzitter in Den Bosch vroeg zich af wat er met die miljoenen voor de herstructurering rond de Graafsewijk is gebeurd. Dan denk ik: “Wat dacht je wat er gebeurd was als je het niet gedaan had?” Ik woon zelf in Den Bosch en weet wat er al gedaan is door de woningcorporatie en het welzijnswerk. Het maatschappelijk werk is daar inmiddels heel anders opgezet en dat vindt nu landelijk navolging. De brede school werkt goed. Er zit een ontmoetingscentrum in, kinderopvang, een buitenschoolse opvang. Burgemeester Rombouts prees het welzijnswerk juist. Dat had zijn werk goed gedaan en had het gezin (van de vader die bij SBS6 bekende zijn stiefdochter te hebben misbruikt, red.) en de politie tijdig op de hoogte gebracht.’

‘De welzijnssector heeft niet goed duidelijk gemaakt wat hij doet. Overal wordt nu gekeken wat er gebeurd is met de tonnen die in wijken zijn gestoken, aan jongerenwerk, aan buurthuizen, want er zijn toch nog steeds spanningen in buurten. Maar niemand vraagt zich af of het al eerder mis gegaan zou zijn wanneer al die inspanningen er niet waren geweest. Het gaat in veel buurten juist goed, omdat er welzijnswerk is, er initiatieven worden ontplooid, er contacten zijn tussen mensen en er veel vrijwilligers zijn.’

U vindt dat de welzijnssector dus te bescheiden is?

‘Je slaat jezelf niet op de borst, dat doe je niet. Mijn werkers meldden laatst dat kinderen steeds agressiever worden in speeltuinen. Toen kregen we de vraag waarom we dat niet naar buiten toe hadden gebracht. Mijn werkers hangen zoiets niet aan de grote klok, maar doen iets aan het probleem. Ze hebben de wijkagent erbij betrokken, de ouders aangesproken. Welzijnswerkers lossen het op. Voor mij was dat een eye-opener. Blijkbaar is de sector gewend naar binnen te reageren en niet naar de buitenwereld te roepen: “Mijn werk wordt zo gevaarlijk”.’

Welzijnswerkers willen vaak niet op tv. Hoe kun je je werk dan verkopen?

‘De media willen vaak namen weten en ze willen horen welke mensen niet zouden deugen. Maar dat vertellen werkers niet. SBS of RTL wilde in een jongerencentrum filmen en vroeg of wij ervoor konden zorgen dat ze ruzie met elkaar maakten. Nee, dat doen we dus niet.’