‘De pakketmaatregel AWBZ is een sluipmoordenaar. Nu merken we er wellicht nog niet al te veel van. De mensen liggen nog niet bij mij op de stoep. Maar de gevolgen komen later’, zegt de Apeldoornse wethouder Paul Blokhuis (ChristenUnie) tegen dagblad De Stentor. Blokhuis zal bij de rijksoverheid protest aantekenen omdat Apeldoorn relatief extra zwaar wordt getroffen. Dat komt omdat de gemeenten veel grote regionale instellingen telt, zoals GGNet en ’s Heeren Loo. Nu die worden gekort, komt het financiële probleem dat daar ontstaat op het bordje van de gemeente, aldus Blokhuis.
In de stad
Jacques Kop Jansen, directeur van DaAr, dagbesteding en rehabilitatie voor mensen met psychiatrische problemen, is het met de wethouder eens. ‘Apeldoorn kent van oudsher een psychiatrisch ziekenhuis en een grote instelling voor zorg aan verstandelijk gehandicapten. Met de extramuralisering zijn er steeds meer mensen in de stad gaan wonen’, zegt Kop Jansen. ‘Dat vereist dat je als gemeente voorzieningen hebt, en dat drukt op de reguliere zorg en de financiën.’
Geen afspraken
Zoals het er nu uitziet, zal de meeste AWBZ-zorg in 2014 worden overgeheveld naar de Wet maatschappelijk ondersteuning (Wmo). ‘Er is een scheiding tussen drie wetten: de Zorgverzekeringswet, de AWBZ en de Wmo. In de regio Apeldoorn is Agis de grootste zorgverzekeraar. Maar die heeft voor 2011 geen afspraken met GGnet meer gemaakt voor de bekostiging van dagactiviteiten. Die zitten nu dus niet meer in het pakket’, zegt Kop Jansen. ‘Onder de AWBZ vallen ze ook niet. De lichte zorgvormen en ondersteuning en begeleiding voor psychiatrisch patiënten zijn namelijk al in 2010 overgeheveld naar de Wmo. En daar heeft de gemeente vanwege de bezuinigingen niet veel geld meer voor. Uiteindelijk zit iedereen zo in de knel.’
200 euro
Hebben ggz’ers gezien hun problematiek een indicatie voor begeleiding en ondersteuning – en dus recht op vergoeding vanuit de AWBZ – dan moeten ze daarvoor sinds juni een eigen bijdrage betalen. ‘Dat kan oplopen tot wel 200 euro per vier weken. Voor mensen die in de Ziektewet zitten, is dat een flinke hap uit hun inkomen. Op jaarbasis bedragen die kosten 2600 euro’, zegt Kop Jansen. ‘De patiënt wordt dus het hardst in de portemonnee getroffen door de bezuinigingen.’
Klokkenluidersactie
De kern van het probleem is volgens Kop Jansen de combinatie van schotten tussen Zorgverzekeringswet, AWBZ en Wmo én de forse bezuinigingen. Juist dagbesteding en activitering komen daardoor in het nauw. Questi, informatiepunt voor de ggz in Apeldoorn, is een klokkenluidersactie begonnen. ‘We gaan de verhalen bundelen van mensen die nu tussen wal en schip dreigen te vallen. Die willen we vervolgens aanbieden aan zorgverzekeraar Agis, de lokale en de landelijke politiek’, vertelt Kop Jansen. ‘Daarmee willen we duidelijk maken dat als je wordt opgenomen in de ggz en weer herstelt, je wel nog begeleiding en dagbesteding nodig hebt om je draai in de maatschappij weer te vinden. Als die ondersteuning er niet is, val je in een gat.’
Zeer kwetsbaar
Jaarlijks krijgt DaAr 800 tot 1000 nieuwe cliënten. Met begeleiding en ondersteuning stroomt 84 procent van hen binnen een jaar door naar werk, een sociale werkvoorziening of een andere vorm van maatschappelijke participatie. ‘Zestien procent lukt dat niet. In Apeldoorn betreft dat zo’n 160 mensen per jaar. Die groep is zeer kwetsbaar’, zegt Kop Jansen. ‘Deze mensen hebben echt dagbesteding en begeleiding nodig. Wordt die te duur of valt die weg, dan komen ze hun bed niet meer uit. En verdwijnt de structuur, dan kan oude problematiek opnieuw de kop opsteken.’
Gigantisch
Belanden deze mensen in een diepe crisis, dan zijn de maatschappelijke kosten gigantisch. Wie wordt opgenomen in een psychiatrische instelling kost de samenleving gemiddeld ongeveer 84.000 euro per jaar. Kop Jansen: ‘Wonen deze mensen thuis en nemen en krijgen ze activiteiten- of rehabilitatiebegeleiding in de samenleving, dan kost dat per cliënt gemiddeld tussen de 3500 en 4000 euro per jaar.’
In Apeldoorn heeft DaAr vijf locaties, onder meer aan de De Ruyterstraat en Spoorstraat. Verspreid over de Oost-Veluwe, Zutphen, Achterhoek, Den Haag en Nijmegen in totaal 21. Activiteitenbegeleiders spannen zich er in om mensen met psychische problemen te stabiliseren en weer een plek in de maatschappij te geven.
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Bron: De Stentor/DaAr foto: Robert Vos/ANP
