Drie jaar geleden is de sociale werkvoorziening voor mensen met een licht of zware arbeidsbeperking afgeschaft en opgegaan in de Participatiewet. Het Sociaal Planbureau maakte afgelopen week duidelijk dat de werkkansen voor mensen die eerder in de sociale werkvoorziening werkten, zijn afgenomen in plaats van – zoals de bedoeling was – zijn verbeterd. Uit onderzoek van SBCM, het arbeidsmarktfonds in de sociale werkgelegenheid, blijkt wat er in de praktijk schort aan de nieuwe sociale arbeid.

Mensen met een arbeidsbeperking

Allereerst krijgen mensen met een arbeidsbeperking vaak kleinere contracten vanaf 12 uur per week. Verder komen vaste dienstverbanden nauwelijks voor. Terwijl mensen zelf aangeven dat ze liever meer uren werk en een vast contract willen hebben. Ook willen de werknemers in de sociale werkgelegenheid graag scholing en een pensioenregeling. Dat laatste ontbreekt vaak omdat deze werknemers niet meer onder een cao vallen en er in de detacheringsconstructie waarin ze werken niets is geregeld.

Arbeidsmarkt en zelfredzaamheid

Volgens Huib van Olden, voorzitter van het arbeidsmarktfonds SBCM komen mensen die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen, te weinig aan regulier werk: Als ze al aan werk komen is het nog de vraag of ze een baan blijven houden. Vaak werken zij jarenlang op tijdelijke basis en ontbreken goede arbeidsvoorwaarden.’ Van Olden twijfelt aan de kansen van deze mensen op de arbeidsmarkt en aan de mogelijkheden voor zelfredzaamheid. Van Olden constateert dat: ‘Blijvend onderzoek noodzakelijk is om te volgen of deze vaak kwetsbare groep mensen wel aan het werk blijft en zichzelf redt.’

Loonkostensubsidie

Volgens de banenafspraak moeten werkgevers in 2026 zo’n 125.000 banen hebben gerealiseerd voor mensen met een arbeidsbeperking die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Veel mensen die met een loonkostensubsidie vanuit de Participatiewet aan de slag gaan, vallen daaronder. Ongeveer zeventig procent van de werknemers die onder de banenafspraak valt, werkt bij een reguliere werkgever en dertig procent werkt via een intermediair.

Minimumloon

Het kabinet heeft het voorstel voor loondispensatie van mensen met een arbeidsbeperking – minder dan minimum loon zodat ze snelle aan het werk komen – ingetrokken. Volgens SBCM verandert dat overigens niets aan de resultaten van het onderzoek.

Wil je het onderzoek van SBCM downloaden, klik op de link.