‘Het Participatiewiel staat voor het centraal stellen van de leefwereld van de burger in de veelheid van hulp, activiteiten, wetten en regels,’ legt Movisie-adviseur Marjoke Verschelling uit. Het Wiel, zoals het in de volksmond heet, geeft de ondersteuningsmogelijkheden weer voor de burger, die zijn eigen doelen stelt. Voor professionals en organisaties brengt het Wiel orde aan in de keuzes en mogelijkheden die de nieuwe decentralisatiewetten en de veelheid van activiteiten en ondersteuningsmogelijkheden bieden. De focus is de burger, die het heft in eigen hand neemt.

Informele zorg

Het Participatiewiel is vernieuwd: een nieuwe cirkel, de informele zorg, is toegevoegd. Een nieuw doel is toegevoegd aan vijf doelen van de burger: financieel gezond zijn. ‘Armoede wordt een steeds belangrijker thema voor de participatie van burgers’, legt Marjoke Verschelling uit. En tot slot: de decentralisatie heeft nieuwe wet- en regelgeving met zich meegebracht, die ook is toegevoegd aan het Wiel.

Mensen die heel slecht Nederlands spreken en daardoor niet aan het werk komen, worden door de gemeenten verplicht om Nederlands te leren. Het gaat dan om een taalniveau dat aansluit bij de eisen die nu gelden op grond van de Wet inburgering. Wat betekent dat precies?

Participatiewiel

Vijf jaar geleden heeft Movisie het Participatiewiel ontwikkeld. ‘Om ordening aan te brengen in de doelen, activiteiten en wetten waar burgers en professionals mee te maken krijgen’, zegt Marjoke Verschelling. ‘Het Wiel wordt gebruikt bij sessies met professionals, om te achterhalen wat je doet en waarom je dat doet. Een voorbeeld: We hebben sessies met twee afdelingen van een gemeente gehad. De vraag die voor lag: aan welke doelen voor de burger werken wij met de activiteiten die we bieden? Het bleek dat veel activiteiten door beide afdelingen werden gedaan, zonder dat ze het van elkaar wisten.’

Complex systeem

Het Participatiewiel kan ook worden gebruikt als instrument om de visie van een organisatie op tafel te krijgen. ‘Je bespreekt bijvoorbeeld met collega’s waar je als professional voor bent’, zegt Verschelling. ‘Welke doelen van de burger ondersteun je met je werk? Het Wiel brengt orde in een complex systeem van hulp en ondersteuning en zet aan tot reflectie.’ In Belgisch Vlaanderen is het Participatiewiel verder ontwikkeld tot een activeringsinstrument voor mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt.

Zelfregie

Centraal, in het midden van het Wiel, staat de burger. Die wordt geacht zelf de regie te nemen over de keuze van de doelen en de ondersteuning die nodig is. De zelfregie bestaat uit vier elementen: motivatie, kracht, eigenaarschap en contacten. Op die manier weet ook de professional hoe hij het gesprek met de burger moet voeren. Het uitgangspunt is de zelfregie en daaraan gekoppeld zijn de doelen en de ondersteuning – activiteiten – die de burger nodig heeft om die doelen te bereiken. ‘Het Participatiewiel biedt een model om wetten, regels en ondersteuning te zien in het licht van de doelen die de burger in de eigen situatie stelt. Zo kan het wiel door iedereen op zijn eigen manier worden gebruikt’, aldus Verschelling.

In het nieuwe Participatiewiel staat de leefwereld van mensen nadrukkelijk centraal. Professionals en beleidsmakers kunnen met behulp van het wiel werken vanuit wat mensen belangrijk vinden en wat hun doelen zijn, in plaats van te redeneren vanuit wetten en regels.Ga naar het Participatiewiel 2015 >>