Dat die risico’s soms groot zijn, werd eind juni in AZC Leersum pijnlijk duidelijk door het overlijden van een hoogzwangere Somalische bewoonster, zo stelt de MOgroep voor Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening (W&MD) en het Landelijk Overleg AMW-instellingen (LOAM). De organisaties vinden dat het drama niet op zich staat en een signaal is dat er iets moet veranderen aan de wijze waarop de zorg in AZC’s nu is geregeld.

Buiten de hekken
Het is een politieke keuze geweest om de kosten voor de opvang van asielzoekers zo veel mogelijk te beperken, aldus MOgroep. Als gevolg daarvan moeten asielzoekers zoveel mogelijk binnen het reguliere zorgsysteem worden geholpen: buiten de hekken van het AZC. Sinds 2009 zijn er dan ook geen vaste artsen meer in de centra. Asielzoekers die hulp nodig hebben, moeten zelf bellen met het Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A) van Menzis, de zorgverzekeraar die de zorg uitvoert. Het GC A is een landelijk gezondheidscentrum met verschillende locaties.

In de war
Het uitgangspunt voor dit systeem is op zich niet verkeerd, aldus MOgroep en LOAM, maar gaat voorbij aan taalproblemen en cultuurverschillen. Veel asielzoekers zijn getraumatiseerd en in de war. Daardoor is het lastig om aan de telefoon uit te leggen wat er aan de hand is. Het GC A moet wel uit die informatie opmaken hoe urgent een hulpverzoek is. Medewerkers van het COA doen hun best om de asielzoekers goed op te vangen, maar hebben slechts beperkte middelen, aldus MOgroep en LOAM. Vaak ontbreekt bewaking die kan helpen.

Fouten
De door het GC A opgeroepen hulpverleners ontberen informatie over de bewoners van het AZC. Bovendien hebben ze volgens MOgroep en LOAM vaak te weinig ervaring met vluchtelingen. Daardoor is het risico groot dat signalen en symptomen niet goed worden geïnterpreteerd en de asielzoeker niet de juiste hulp krijgt. Omdat dit tot onherstelbare fouten leidt, pleiten MOgroep W&MD en het LOAM voor herziening van de hulp. Flexibele en efficiënte hulp in de AZC’s zelf, en bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon met breed mandaat, kunnen volgens de organisaties een oplossing zijn.

Kindermishandeling
MOgroep W&MD en het LOAM vinden de wijze waarop asielzoekers om zorg moeten vragen dient te verbeteren. Juist in AZC’s is veel stress, zijn veel bewoners getraumatiseerd en is er relatief veel spanning, huiselijk geweld en kindermishandeling. De hulpverlening is daarvoor te beperkt. Een vaste arts en structureel overleg tussen arts, verpleegkundigen, psychische hulp en maatschappelijk werk kan escalatie en ziekte voorkomen.

Mensenrechten
Het huidige systeem is ook voor de professionals die werken met asielzoekers in de centra onacceptabel, aldus LOAM en MOgroep. Het Nederlandse beleid hoort humaan te zijn en de mensenrechten te respecteren. ‘De vraag wat een mensenleven waard is mag hier met recht gesteld worden. Er worden welbewust risico’s genomen’, zo stelt MOgroep W&MD.

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Bron: MOgroep, foto: Marcel van Hoorn/ANP