Fixerende maatregelen, zoals onrustbanden, worden toegepast als cliënten in de ogen van het personeel een gevaar voor zichzelf of hun omgeving vormen. Het is een zware maatregel met soms ernstige gevolgen en die sterk ingrijpt in de vrijheid van mensen. Mensen in zorginstellingen krijgen onrustbanden om te voorkomen dat ze vallen of met agressief gedrag zichzelf of een ander wat aandoen. Maar onderzoek toont aan dat cliënten niet méér letsel oplopen door valincidenten als geen banden worden gebruikt.

Angst
De negatieve gevolgen van onrustbanden zijn aanzienlijk: angst, depressie, meer onrust, meer gebruik van medicijnen, meer incontinentie en doorliggen. Bovendien overlijden jaarlijks nog steeds vier mensen door (foutief) gebruik van onrustbanden (ook wel Zweedse banden). In 2008 waren dat zelfs acht mensen.

Forse afname
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) wil het gebruik van onrustbanden in de langdurende zorg vanaf 2011 alleen nog onder strikte voorwaarden toelaten. Volgens Vilans, kenniscentrum voor langdurende zorg en uitvoerder van verbetertraject ‘Ban de band’, zijn er voldoende alternatieven waarmee zorgorganisaties veilige zorg kunnen bieden. Deelnemers aan het traject lieten in 2009 zien dat een forse afname van banden mogelijk is. De 30 organisaties die meededen, brachten het aantal malen dat ze onrustbanden gebruikten terug van 334 terug naar 120.

Wandelingetje
Vaak bleek een alternatief voor de zware vrijheidsbeperkende maatregel niet nodig. ‘Een andere vorm van bejegening blijkt soms ook voldoende’, zegt Marjolein van Vliet (Vilans). ‘Als je weet waarom iemand onrustig wordt, dan kun je daar wat aan doen. Een rustgevend wandelingetje blijkt soms net zo effectief als vastbinden. Het is maatwerk. Daarbij kan uit tal van goede alternatieven worden gekozen.’ Vanwege het succes biedt Vilans in het kader van het programma Zorg voor Beter vijf nieuwe rondes aan, voor in totaal 100 organisaties in de verstandelijk gehandicaptenzorg en ouderenzorg.

Verzorgingshuizen
De Inspectie constateert dat zorgorganisaties vrijheidsbeperking vaker toepassen dan noodzakelijk. In samenwerking met het veld stelde de inspectie in 2008 een intentieverklaring op over het terugdringen van alle vormen van vrijheidsbeperking. Een belangrijk onderdeel is dat in 2011 organisaties in de verstandelijke gehandicaptenzorg en verpleeg- en verzorgingshuizen geen onrustbanden meer gebruiken. ‘Met dit verbetertraject zetten zorgorganisaties een belangrijke stap in de richting van non-fixatiebeleid’, zegt Marjolein van Vliet projectleider van Vilans.

Negen maanden
Het verbetertraject duurt negen maanden. In die periode vinden drie conferenties en twee projectleiderbijeenkomsten plaats. Deelnemers ontvangen een draaiboek, instrumenten en methodieken, toegang tot een besloten website en een gestructureerde verbetermethode. Vilans begeleidt de deelnemers. De kosten zijn € 1.500,- per organisatie/locatie. Aanmelden kan per e-mail

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden. 

Bron: Vilans/Zorg voor Beter