Therapeut Nienke Buiskool Leeuwma heeft zelf een relatie gehad waarbij sprake was van psychisch geweld. ‘In een barre zoektocht naar hulp ben ik een lotgenoot tegengekomen die mij ondersteunde in de stappen die ik moest zetten. Ik had bijvoorbeeld heel veel moeite met de begeleide omgang. Doordat deze lotgenoot hier met me mee naartoe ging, voelde het alsof ik er niet alleen voor stond.’

Bijstaan

Omdat Buiskool Leeuwma zelf heeft kunnen ervaren hoeveel meerwaarde een lotgenoot kan bieden, besloot ze, samen met deze lotgenoot, een buddynetwerk op te richten om ook andere vrouwen deze optie te geven. Zo ontstond Lady’s Linked. Doel van de organisatie is dat getrainde ervaringsdeskundige buddy’s, die als geen ander weten hoe het is om in een situatie van huiselijk geweld te zitten, slachtoffers bijstaan op wat voor manier dan ook. Buiskool Leeuwma:  ‘Alle buddy’s hebben het proces van scheiden, met of zonder kinderen, meegemaakt en kennen de hobbels die genomen moeten worden. Zij kunnen andere vrouwen bijstaan op de moeilijke momenten in dit proces. Bijvoorbeeld een gesprek waar de voormalige partner bij aanwezig is, de begeleide omgang of ondersteunen via Whatsapp.’

Ervaringsdeskundig

Buiskool Leeuwma benadrukt dat het niet het doel van Lady’s Linked is om hulpverleners te vervangen. ‘Het grote verschil tussen onze buddy’s en hulpverleners is dat het de taak van hulpverleners is neutraal te zijn. Bovendien zijn hulpverleners in de meeste gevallen niet ervaringsdeskundig. Een slachtoffer het gevoel geven dat ze echt gehoord worden en dat hun gevoel wordt erkent, daar kan een hulpverlener dus niet altijd aan tegemoetkomen. Een ervaringsdeskundige kan die rol wel vervullen. Want het praat zoveel fijner met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt. Dit is zeker geen aantijging naar hulpverleners, want we kunnen ook niet van hen verwachten dat zij dit volledig begrijpen, maar doordat een ervaringsdeskundige deze taak op zich neemt, kan de hulpverlener juist doen waar hij zelf goed in is en op die manier hulp bieden.’

Op 6 juni organiseert Zorg+Welzijn het congres Huiselijk geweld. Signaleren, multidisciplinair aanpakken en samenwerken. Op dit congres beantwoorden onder meer Marielle Dekker (algemeen directeur Augeo Foundation), Iva Bicanic (klinisch psycholoog) en Hilde Bakker (senior-adviseur aanpak huiselijk en seksueel geweld bij Movisie) de vraag: Hoe zorg je voor een effectieve multidisciplinaire aanpak van huiselijk geweld in jouw regio? Meer informatie of inschrijven >>

Het verandert niet

Een belangrijke tip die Buiskool Leeuwma professionals wil meegeven als ze te maken krijgen met cliënten die in een psychisch gewelddadige relatie zitten: bemiddeling werkt niet. ‘Deze daders hebben te maken met een persoonlijkheidsstoornis die maakt dat ze weinig zelfreflectie hebben en niet leerbaar zijn. Inzetten op bemiddeling tussen de partners gaat dus voorbij aan de echte problematiek. Waar twee vechten, hebben twee schuld, gaat in het geval van psychisch geweld niet op en het idee dat er verbetering mogelijk is ook niet. Slachtoffers zelf sterker maken kan wel.’

Signalen

Het lastige aan dit soort situaties, is dat het als hulpverlener soms moeilijk is om te herkennen wanneer er sprake is van psychisch geweld. In tegenstelling tot fysiek geweld is het namelijk niet zichtbaar. Toch zijn er volgens Buiskool Leeuwma wel signalen waar je op kunt letten. ‘Deze daders kunnen een fantastisch plaatje van zichzelf neerzetten, maar als je goed oplet, kun je dit doorzien. Let daarom goed op de verbale en non-verbale communicatie. Daders zijn vaak veel aan het woord, tonen weinig respect voor hun partner, blijven vaak vaag, springen van het ene onderwerp naar het andere, vertellen feiten die niet kloppen en er worden vaak allerlei instanties bijgehaald in het betoog. Ook zal de dader proberen emoties te ontlokken waardoor het slachtoffer in de stress schiet, er emoties loskomen en het slachtoffer vervolgens wordt neergezet als labiel. Let hierop en probeer te doorzien wie de echte aantijger en wie het echte slachtoffer is.’

Kijk niet alleen naar de toekomst

Het klinkt misschien makkelijker dan het is. Want hoe weet je als hulpverlener welke feiten wel of niet waar zijn? Kun je alles checken? ‘Vaak helpt het om het dossier erbij te pakken. Hulpverleners zijn geneigd naar de toekomst te kijken, en dat is ook goed. Maar kijk toch ook naar de informatie die al in het dossier zit. Dan zul je sneller patronen herkennen en heb je handvatten om te achterhalen wat het echte verhaal is.’