(van links naar rechts op de foto)
Elmira Copier, manager communicatie Zorgwerk
Sjaak Seen, projectleider opvang asielzoekers (Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond(VRR), nu COA)
Paula ter Hoeve, programmamanager Zorgwerk

Ik kan me voorstellen dat de acute fase van dit traject veel uitdagingen kende. Sjaak, kan je daar meer over vertellen?

“De eerste opvang vond plaats op schepen. Een praktische oplossing want deze waren reeds voorzien van hutten, recreatiezalen, koks. Alle beginselen die nodig waren om te voorzien in de eerste levensbehoeften van deze kwetsbare groep. Bovendien had ervaring uitgewezen dat kleinschalige opvang beter is om asielzoekers te laten ‘landen’. Naast deze tijdelijke huisvesting werd ook gezocht naar begeleiding en zorg voor deze kwetsbare groep mensen.
Het gebrek aan capaciteit bij de GZA (gezondheidszorg Asielzoekers) bracht een extra uitdaging. De eerste screening van asielzoekers voordat zij opgevangen worden, lag nu ook in handen van VRR. Deze screening moest plaatshebben op de locaties. Zorgwerk is vanaf het begin een van de partners en verantwoordelijk voor het inzetten van verpleegkundigen en woon-/zorgbegeleiders op de woonlocaties.
Dus inderdaad een spannende en enerverende tijd. Een waar pionieren heel belangrijk was maar ook opbouwen van relaties, gebruik maken van het bestaande netwerk, allemaal in het teken om het goed te regelen voor de asielzoekers die al een lange reis achter de rug hebben en een humane plek nodig hebben om bij te komen van schrijnende situaties en ervaringen. Gelukkig had de Corona-periode, die hieraan vooraf ging, ons al op veel voorbereid. Niet alles was nieuw. Zo hadden twee stadsmariniers contacten opgedaan bij het inrichten van het noodhospitaal in Ahoy. Deze contacten kwamen goed van pas en brachten de nodige snelheid in het samenstellen van een projectteam. Zorgwerk is vanaf de start onderdeel van dit projectteam.

Paula, hoe is deze samenwerking met Zorgwerk tot stand gekomen?

“Mijn collega Marijke werd in die periode benaderd door de programmamanager Noodopvang Vluchtelingen van de Gemeente Rotterdam. Zijn vraag was wat Zorgwerk kon betekenen in de situatie die ontstaan was. Er waren zorgprofessionals nodig om de asielzoekers de juiste begeleiding en zorg te bieden bij aankomst en verblijf op de opvanglocaties in Rotterdam en omstreken. Als landelijke specialist in personeelsoplossingen konden wij in die vraag voorzien. Het was een prachtige uitdaging. Er was snelheid nodig en de ‘power’ om door te pakken. Daar zit onze kracht. We zoeken naar wat er mogelijk is om de juiste professionals op de juiste plek op het juiste moment te krijgen. En zo samen met de andere partijen de verantwoordelijkheid te dragen om deze kwetsbare mensen te helpen.”

Sjaak:

“Die mentaliteit is ook nodig om in zulke crisissituatie te kunnen presteren. Je moet niet vragen naar waarom iets niet kan maar zoeken naar wat er wel mogelijk is. Wij hebben hetzelfde DNA, beiden stellen alles in het werk om dat wat onmogelijk lijkt mogelijk te maken. Om kwetsbare mensen te helpen.
In het projectteam staat een ding centraal ‘Zorg & Veiligheid’ en deze moeten in elkaar overlopen. Kwaliteit staat in alles altijd bovenaan. Niet altijd eenvoudig aangezien tijd in crisissituaties niet altijd je vriend is.

Wat vind jij belangrijk in een goede opvang?

“Goede asielopvang gaat verder dan onderdak bieden. Je hebt een goede zorgketen nodig. 43% van de mensen die je opvangt kan getraumatiseerd zijn. Daar moet je in je team rekening mee houden. Wie zet je in en hoe ga je daarmee om. Je wil dat de bewoners tot rust komen en activiteiten kunnen doen die ze een goede dagbesteding geven. Je wil aansluiten op hun behoeftes, mentale hulp bieden, of hulp bij contact leggen met achtergebleven familie of de regelzaken met de IND.

Kortom, meer doen dan alleen een dak boven hun hoofd bieden, het zogenaamde Bed, Brood en Bad (BBB). In onze ogen is de enige juiste manier de BBB plus variant. We willen de mensen die we opvangen tot rust laten komen, een goede dagbesteding geven. Een zachte landing en helpen met hun leven weer op orde krijgen. Dat is goed voor hen, en dat is ook goed voor de omgeving waarin ze terecht komen.

Tegelijkertijd moet je ervoor waken dat je de teams in het veld niet overbelast. Goede begeleiding van de zorgteams is essentieel. Hoe ga je bijv. met de verhalen om die je hoort. Je wil dat men wel de juiste zorg biedt maar niet deze verhalen mee naar huis neemt. Maar ook wil je dat bij telefonische consulten er een tolk aanwezig is op het juiste moment. Ook onmisbaar waren de verpleegkundigen op de locaties. Zij voeren de triage uit, zorgen voor opbouw van de zorgdossiers zodat de huisartsen op dit stuk ontlast worden.

Paula vult aan:

Voor de teams van woon-/zorgbegeleiders en verpleegkundigen die Zorgwerk per locatie samenstelde wil je die kwaliteit ook waarborgen. Zoals Sjaak net ook aangaf wil je voor deze kwetsbare groep goede zorg en begeleiding inzetten. Dat betekent niet alleen dat de professionals de juiste diploma’s moeten hebben. Maar je wil ook de asielzoekers, die vaak al lang op de vlucht zijn, rust en regelmaat en een vorm van veiligheid bieden. Zo selecteerden we een team van vaste gezichten. Daarnaast hebben we ook gezocht naar ervaringsdeskundigen, professionals die zelf dus ooit asielzoeker zijn geweest. En professionals die ervaring hebben met werken met vluchtelingen. Wij kijken bij het selecteren van onze professionals ook altijd naar iemands soft skills. Is hij/zij menselijk, hoe staat het met zijn inlevingsvermogen. Je wil de nodige compassie zodat je mensen die net uit moeilijke situatie komen, rust en ‘vrolijkheid’ biedt maar ook dat professionals een bepaalde afstand kunnen bewaren om zelf staande te blijven.

Met wat voor situaties krijg je dan zoal te maken?
Sjaak en Paula:

Op een van de locaties was er een jonge moeder met 2 kleine kinderen waarvan de jongste nog borstvoeding kreeg. Zij moest voor een operatie naar het ziekenhuis en uitstellen was geen optie. Maar wat doe je dan met de kinderen?

Lees het volledige artikel op zorgwerk.nl