Gemeenten moeten vanaf 2011 dezelfde Wmo-taken als voorheen uitvoeren met 200 miljoen euro minder. Uit recent onderzoek van advies- en onderzoeksbureau Doteye blijkt dat gemeenten vooral inzetten op het versoberen van voorzieningen en het uitbreiden van de eigen bijdrage. Dat kan volgens Lindomar Minguel van Doteye bijvoorbeeld betekenen dat gemeenten vaker een eigen bijdrage vragen voor de verstrekking van voorzieningen als woningaanpassingen, huishoudelijke hulp of vervoersvoorzieningen. Gemeenten gaan ook meer beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van mensen die hulp nodig hebben.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt de besparingen van gemeenten op de Wmo ‘weloverwogen’ en vindt het beeld dat gemeenten de bezuinigingen afwentelen op hulpbehoevenden nogal voorbarig. Het gaat in de Wmo immers om maatwerk: gemeenten zijn geen verstrekkingenloket zonder meer. Volgens de VNG is de kern van de Wmo het compensatiebeginsel. Dat betekent dat gemeenten mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking in staat moeten stellen zo lang mogelijk zelfredzaam te zijn en te laten participeren in de maatschappij. Asha Khoenkhoen van VNG: ‘Mensen zullen iets merken van de bezuinigingen, dat zal ik niet ontkennen. Maar dat hoeft niet altijd negatief te zijn. Stel dat iemand in een rolstoel niet meer bij het fornuis kan en een aangepaste keuken aanvraagt. Als uit een gesprek blijkt dat hij koken niet leuk vindt, is hij beter geholpen met een maaltijdservice. Dat kan goedkoper uitpakken, maar is het daarmee ook een slechtere oplossing?’ Sowieso gaan gemeenten steeds meer werken volgens het idee van de Kanteling, waarbij de ‘echte vraag’ van hulpbehoevenden centraal staat.
Zelfredzaamheid
Minguel van Doteye onderschrijft de zienswijze van VNG. ‘In de Wmo staat het bevorderen van de zelfredzaamheid centraal. In tegenstelling tot het oude idee van de verzorgingsstaat met een loket waar primair voorzieningen verstrekt worden die beperkingen compenseren.’ De forse bezuinigingen van 200 miljoen op het Wmo-budget voor huishoudelijke hulp van 1,1 miljard euro lopen toevallig parallel met het nieuwe beleid van gemeenten. ‘Het voordeel is dat de bezuinigingen in 2010 zijn aangekondigd en een jaar later zijn ingegaan. Gemeenten kunnen er dus, samen met Wmo-raden, op anticiperen. Ze zijn absoluut niet blij met de bezuiniging, maar het geeft ze wel de ruimte het Wmo-beleid anders uit te gaan voeren.’
Collectieve voorzieningen en zelfredzaamheid passen goed in de Wmo-gedachte en zijn in het algemeen goedkoper, zegt Minguel. ‘Een scootmobiel is een vaste kostenpost, dus onafhankelijk van het gebruik. Collectief vervoer is op afroep, dus variabele kosten. Daar kun je als gemeenten ook invloed op uitoefenen.’ Overigens heeft de VNG fel geprotesteerd tegen de extra korting van 200 miljoen euro op de Wmo per 2011. Khoenkhoen: ‘Gemeenten leveren maatwerk, en meestal is dat goedkoper. Maar het houdt een keer op. Je kunt een citroen niet blijven uitpersen. Er zijn al gemeenten die de algemene middelen moeten aanspreken.’
Lees verder in Zorg + Welzijn Magazine nr 5, mei 2011.
Bron: Foto: Roel Dijkstra
