De eindbestemming? Gelukkig zijn met jezelf en met elkaar, op een manier die bij jou past. Soms zullen we bergen moeten beklimmen om er vervolgens als jolige kinderen vanaf te kunnen rollen. Een andere keer zit er niets anders op dan even op adem komen, zodat we daarna genoeg energie hebben om onze eigen weg te vervolgen. Ieder persoon en ieder avontuur is bijzonder, en die mooie verhalen neem ik natuurlijk wél mee naar huis.

Zoveel meer dan ‘anders’

Een tijdje geleden had ik een kennismaking met Pieter (niet zijn echte naam), een nette, vriendelijke jongeman van 22 uit de gemeente Beesel. ‘Kun je me leren omgaan met mijn stoornis?’ vroeg hij. Vragend keek ik hem aan en antwoordde: ‘Jouw stoornis? Wat betekent dat dan voor jou?’ Zichtbaar geraakt vertelde hij over de diagnose die hij tien jaar geleden kreeg: autisme. ‘Ik wil niet anders zijn, zei hij. ‘Maar Pieter’, antwoordde ik rustig, ‘je bent zoveel meer dan je autisme. Je bent puur, creatief, accuraat, een goede gitarist en begaan met mens en milieu. Weet je hoeveel mensen dat níet zijn? Er is alleen één verschil: daar is geen diagnose voor.’

Zien is niet hetzelfde als zijn

Hoe je naar iemand kijkt, bepaalt wat je ziet. Zie jij die jongen met autisme als een autist of, net zoals ik, als een rustige, zorgzame jongeman met een aanstekelijk enthousiasme? Kijk eens écht naar mensen en je zult zien dat in ieder mens een mooie parel schuilt. Beperking of geen beperking. Het is mijn verlangen om te achterhalen wat iemand nodig heeft om zijn parel te laten stralen. Zo vervaagt de stempel en komt veel moois naar boven. De wereld is zoveel mooier als we de standaarden niet zo serieus nemen en ons richten op het positieve. Niemand hoort vast te zitten in een keurslijf.

Alles moet een naampje hebben

Helaas komt het nog al te vaak voor dat mensen zich belemmerd voelen. We leven immers in een tijd waarin alles haalbaar en maakbaar lijkt. Zo ook mensen. Iedereen lijkt te moeten passen binnen het perfecte plaatje. Is dat niet het geval, dan moet het gat tussen normaal en anders ‘gedicht’ worden. Hiervoor zijn diagnoses in het leven geroepen; om het gedrag van mensen te kunnen verklaren.
Laten we even heel zwart-wit denken: Maak je moeilijk vrienden? Dan ben je misschien wel een autist. Ben je drukker en sneller afgeleid dan een ander? Dan heb je waarschijnlijk ADHD. En is je IQ te laag, dan ben je verstandelijk beperkt. Auw! Dat is toch niet wat je wil horen? Het is dan ook niet zo vreemd dat mensen zich ‘niet normaal’ en behoorlijk onzeker kunnen voelen.

Een beperking hoeft je niet te beperken

Ik schrijf deze column niet om je ervan te overtuigen dat beperkingen niet bestaan. Integendeel: diagnoses zijn niet voor niets in het leven geroepen en mensen met een beperking kunnen wel degelijk last hebben van hun tekortkomingen. Daarentegen vind ik dat deze mensen nog te vaak ondergewaardeerd worden. Toen ik werd benaderd om een column te schrijven, heb ik dan ook meteen ja gezegd. Ik vind het belangrijk te laten zien dat mensen met een beperking zoveel meer zijn dan alleen het label dat ze opgeplakt hebben gekregen. Ik kijk naar de persoon, niet naar zijn diagnose. Dat doen steeds meer mensen en zouden nog veel meer mensen moeten doen.
Leef je leven. Durf Eigen-Wijs te zijn!

Louise Zeelen is oprichter van Eigen-Wijs in Zorg, Casemanager GGZ en Geregistreerd Jeugd -en gezinsproffesional: WMO – Gespecialiseerde Jeugdhulp – WLZ met name voor gemeenten in Limburg