Ik sprak met Joke die een dochter heeft met schizofrenie, Saskia. Saskia is nu 30 en worstelt al tien jaar met haar aandoening. Pas anderhalf jaar geleden werd de diagnose gesteld. Tot die tijd was het voor Saskia en haar ouders één grote zoektocht. Want wat was er aan de hand? Was ze gewoon een heftige puber, zoals tijdens de eerste opname werd vastgesteld?

Joke en haar man voelen al heel lang dat ze er alleen voor staan. In de periode dat het iets beter ging met Saskia, wilde hun dochter op zichzelf wonen. Dat leek positief, maar Saskia trok zich steeds verder terug. Ze liet niemand meer binnen en wilde geen contact met anderen. Ook niet met haar ouders. Als de politie werd gestuurd, deed Saskia open met de mededeling dat alles goed was. Ondertussen stapelden de vuilniszakken in haar woning zich op. Pas toen ze een zelfmoordpoging deed, kwam de ommekeer en is Saskia gedwongen opgenomen.

De behoefte aan steun was groot bij Joke en haar man, vooral omdat hun rol als ouders veranderde. Bij een volwassen kwetsbaar kind maak je je veel meer zorgen, legt ze me uit. Dat maakt de ouder-kindrelatie ingewikkeld omdat de grens tussen terechte ondersteuning en betutteling dun is. Inmiddels is dit één van de onderwerpen die ze bespreekt in een lotgenotengroep. Ze heeft ook contact met een klein, professioneel behandelteam. Joke klopt bij hen aan als ze zich afvraagt of het normaal is dat ze zich ergens bezorgd over voelt.

Waarom Joke belde? Ze maakt zich zorgen over de toekomstige opvang van kwetsbare mensen zoals Saskia. Sommige cliënten zullen nooit in staat zijn om zelfstandig te wonen. We creëren in Nederland psychiatrische draaideurcliënten: mensen die telkens opnieuw opgenomen moeten worden, omdat ze in de maatschappij onvoldoende opgevangen worden. Soms hebben ze een netwerk, maar lang niet altijd en vaak heel klein. Ook de wereld van Saskia is klein geworden: haar netwerk wordt bemenst door haar ouders, zus, hulpverleners en mede-cliënten.

Inderdaad, mantelzorg overkomt je maar daar hoef je niet alleen in te staan. Laten we als hulpverleners deze bemensing goed ondersteunen of waar mogelijk creëren. Zodat de Saskia’s en hun ouders niet meer door die draaideur hoeven.

Ilse de Bruijn is adviseur sociale zorg (mantelzorg, vrijwillige zorg) en zelfregie bij Kenniscentrum MOVISIE