Meer dan voorheen wordt in gemeenten serendipiteit gebruikt. Sommige hebben een serendipiteitenpot, andere hebben een ideeënmakelaar die zoekt naar serendipiteiten. Het idee is ontleend aan een sprookje over drie prinsen. Ze komen op hun laatste reis, voordat zij hun vader opvolgen als koning, een man tegen die op zoek is naar zijn kameel. Ze weten zoveel details over het dier – dat ze niet gezien hebben – dat de kameeldrijver ervan overtuigd is dat zij hem gestolen hebben. De kameel, zo wisten de prinsen, was blind aan een oog: hij had het slechte gras aan een kant van de weg gegeten, terwijl dat aan de andere kant veel beter was. Hij miste een voortand: dat bleek uit het gekauwde gras dat hij had laten vallen.
Een man die ik bewonder om zijn oog voor serendipiteit, Pek van Andel, promotor van serendipiteit en altijd in voor gekkigheden met een serieus doel, noemt serendipiteit het zoeken naar een speld in een hooiberg, en eruit rollen met een boerenmeid. Slimme, voorbereide mensen zijn beter in staat om ontdekkingen te doen aan de hand van het toeval. En dat is wat ik tijdens de crisis nu in de wijk zie.
Bewoners grijpen massaal terug op hun basisvaardigheden en proberen beter te worden van de crisis. Hun informele netwerk blijkt ineens sterker dan de professionals ooit hebben geweten. Werk was beter dan thuis zitten, maar omdat het verleden niet vergeten is en de vaardigheden er nog zijn weten zij toch de boerenmeid te vinden.
De organisatie met de schulden grijpt terug op kernactiviteiten en zet haar paradepaarden, de uitvoerders in de wijken, weer duidelijk in de etalage. Managers die in goede tijden zijn aangenomen, mogen even een terugtrekkende beweging maken. Onze eigen gemeente en wijkorganisaties staan op scherp en plotseling zijn de nodige netwerken en ketens weer sluitend. Met de hand op de knip is toch nog veel te bereiken, omdat vrijwilligerswerk erg waardevol blijkt. We gaan als prinsen door de crisis.
Jillis Kors, (Groningen, 1974) heeft na de opleidingen Cultureel Maatschappelijke Vorming en Sociologie in diverse steden in Nederland opbouwwerk en burgerparticipatie projecten ontwikkeld en uitgevoerd. Sinds oktober 2008 is hij opbouwwerker in Zwolle.
