De vorige keer blogde Lucie over romantiek in de volkswijk >>

Deurwaarders waren zo’n beetje kind aan huis bij ons thuis. Regelmatig dreigden we het huis uitgezet te worden vanwege huurachterstand. Herhaaldelijk werd gas, water en licht afgesloten vanwege betaalachterstand. En alleen op dit soort kritieke momenten werden de maatschappelijk werkers bij ons thuis toegelaten om hulp te bieden. Uiteraard werden er dan afspraken gemaakt om de financiële situatie te verbeteren maar als de ergste wind uit de zeilen was, hadden mijn ouders geen zin meer in verbetering en stond de volgende storm op stapel.

Kortom, dit probleem is niet nieuw maar van alle tijden. Ruim drie jaar geleden ben ik begonnen met mijn zoektocht om te zien of er veel is veranderd sinds mijn jeugd (ik ben van 1961). Ik heb vele sociale professionals gesproken die onveranderd tegen dezelfde geldproblematiek blijken aan te lopen. Nog altijd is er die muur van financiële problemen waar professionals op stuiten en waar niet doorheen te breken is. Hele families die al generaties lang in armoede en schuld leven en wat nauwelijks opgelost lijkt te kunnen worden.

‘Bij de hulp van gemeenten aan gezinnen moet de aanpak van schulden voorrang krijgen. Zonder een oplossing van de financiële problemen zijn pogingen om de situatie op het gebied van werk, gezondheid, school en opvoeding structureel te verbeteren, kansloos’, constateert kennisinstituut Platform 31 op basis van onderzoek en ervaringen van wijkteams. Een terechte constatering. Als je leeft in armoede en schuld is je bandbreedte klein. De ruimte om plannen te maken voor een betere toekomst is gewoonweg niet aanwezig. Je interesse ligt niet bij morgen, niet bij je gezondheid, je werk (als je dat al hebt) of de opvoeding van de kinderen. Je focus ligt op vandaag en misschien gebeurt het wel dat je vandaag weer iets kunt bestellen bij bijvoorbeeld de Wehkamp waardoor je je eventjes helemaal gelukkig voelt. Ergens weet je we wel dat je ellende er niet beter op wordt, maar ach, die is al groot en hoeveel verschil zit er tussen groot, groter, grootst?

‘Het probleem bij arme mensen is niet het gebrek aan motivatie om iets van hun leven te maken, maar het gebrek aan bandbreedte’, zegt psycholoog Eldar Shafir. Lees hier waarom mensen niet op eigen kracht uit de armoede kunnen raken >>

VNG en Platform31 maakten een gids voor wijkprofessionals: ‘De eindjes aan elkaar knopen’, waarmee ze cliënten effectief kunnen helpen bij het oplossen van financiële problemen. In de wijkteams werken generalisten met verschillende achtergronden maar er blijkt te weinig specifieke financiële kennis te zijn. Dit laatste verbaast mij ten zeerste omdat financiën al generaties lang het grootste probleem vormen, hoe kan het dat de wijkteams hier niet op ingericht zijn?

Maar vooral vraag ik mij af of voldoende kennis van financiële problematiek zal leiden tot een succesvolle oplossing.  In 2014 waren er in Amsterdam 12.000 aanmeldingen bij de schuldhulpverlening. Hiervan is 30% succesvol uitgestroomd. Degene die mij deze cijfers liet zien vond dat succesvolle uitstroompercentage schrikbarend laag terwijl ik het nog mee vond vallen, want ik weet hoe moeilijk die weg is.

Ik denk aan mijn ouders en hun voortdurende geldproblemen. Ik heb ervaren hoe zij worstelden en hun problemen nooit te boven kwamen. Ze leven niet meer, ze stierven vrij jong. Ze stierven vroeg door verwaarlozing van hun gezondheid. Mijn ouders vertegenwoordigen precies de gedachten die er vandaag de dag leven: armoede en schuld blokkeren elke toekomstgedachte in het leven. Gezondheid interesseerde ze allerminst. Deze levenswijze heeft helaas ook effect op de volgende generaties. Overerving heet dat.

Wat ik mijn ouders ontzettend had gegund is dat er in één klap al hun schulden werden kwijtgescholden en dat ze vervolgens (met begeleiding) ruimte zouden krijgen om andere problemen aan te pakken. Het zou niet alleen mijn ouders goed gedaan hebben, maar ook ons kinderen en de daaropvolgende generatie. Economisch overigens ook een stuk goedkoper!