Een goed voorbeeld is het Meldpunt Bezorgd in Delft. Een combinatie van zorgsignalen en overlastmeldingen komen binnen op een centraal punt. Meerdere organisaties en disciplines bieden accuraat zorg op uiteenlopende problemen. Geen doorverwijzingen of onderling gehakketak maar verdelen, oppakken en aan de slag.

Of neem de wijkcoaches in Enschede. Er zitten heus nog haken en ogen, maar er zit vooral overtuiging en kracht in. Naar mijn idee getuigt dit project van lef en van vertrouwen. Het is een behoorlijke stap om als samenwerkingspartner je specifieke kennis ‘af te staan’ aan een individuele hulpverlener.  Een misverstand, wat vaak de revue passeert, is dat de coach mandaat heeft. Dat is niet zo, hij geeft een zwaarwegend advies zodat gespecialiseerde hulp snel ingezet wordt. De eindverantwoordelijkheid blijft bij de betreffende instantie. De wijkcoach houdt de regie en is buffer, hulpverlener, bemiddelaar, leerplichtambtenaar, tolk… vult het rijtje maar aan. Dat betekent ook dat de wijkcoach ‘zwarte piet’ wordt wanneer het een keer misgaat en zich niet kan beroepen op slecht samenwerkende instanties. Lef dus, omdat de wijkcoach een grote verantwoordelijkheid draagt, hij is de spil en moet de toegekende erkenning voor zijn deskundigheid waar zien te maken. Zijn hoofddoel is echter contact maken en aan de slag met kwetsbare mensen.

En er zijn de kleinschalig projecten, soms van één persoon. Ze werken vanuit hun hart, niet belemmerd door bureaucratie en regelgeving, doen het op hun eigen manier. Zij zetten hun deur open als er geen enkele instantie meer is die hulp kan of wil bieden. Zij zeggen: ‘Kom hier maar binnen.’ Soms is het een sportschool, soms een houtwerkplaats. Zij gaan niet in discussie met hulpverleners, ouders of onderwijs. Ze gaan in gesprek met de klant over onacceptabel gedrag, verantwoordelijkheid nemen, over belemmeringen en kansen en hoe je daar mee omgaat, zonder formulieren en procedures.

Al die werkers zijn overtuigd van hun eigen kunnen en in dat van hun klanten. Ze zijn doortastend, zowel outreachend naar de klant als de samenwerkingspartners. Het zijn pleitbezorgers die stevig in hun schoenen staan en stelling durven nemen. Het zijn de ambassadeurs in de organisaties, staan op de barricaden bij instanties. Omgekeerd brengen ze ook de maatschappij binnen achter de voordeur van de klant, ze willen iets terug. Wederkerigheid is noodzakelijk.

Het begint allemaal met hen, op de werkvloer. De mensen die kritisch durven kijken naar de organisatie van de hulpverlening. Die collega’s motiveren verder te kijken dan een dossier, anderen enthousiasmeren over hun werk. Zij geven aldoor stof tot nadenken. Zij zijn belangrijk in de balans tussen bemoeizucht en bemoeizorg.

Tineke van Uden (1965) werkte in haar gevarieerde loopbaan met jongeren in de jeugdhulpverlening zoals opvangcentra, internaat, op straat en in het sociaal cultureel werk. In het volwassenenwerk deed zij ervaring op in de vrouwenopvang en stapte daarna over naar het maatschappelijk werk. Inmiddels is zij zelfstandig onderneemster en traint en adviseert organisaties rondom outreachende hulpverlening. Daarnaast is ze parttime docent Sociale Studies ben bij Avans Hogeschool ’s Hertogenbosch.