In de vorige gastblog stelde Miesjel Spruit dat zorg niet gelukkig maakt >>

Ervaringsdeskundigen hebben hun nut in de ggz inmiddels bewezen. Door hun unieke kennis, puttend vanuit zowel eigen ervaring als vanuit scholing, kunnen zij doorbraken bereiken in de behandeling van ggz-patiënten. Ze kunnen een luisterend oor bieden, maar ook patiënten in beweging krijgen, een voorbeeld zijn voor hoe het leven er ná een psychose eruit kan zien. Kennisbron en motivator. Zijn dit niet eigenschappen die ook in andere zorgsoorten van pas kunnen komen?

Ervaringsdeskundigheid slaat z’n vleugels uit

Gelukkig ben ik niet de enige die hier zo over denkt. De laatste jaren komen er steeds meer ervaringsdeskundigen in andere sectoren. Vooral in het sociaal domein is de ervaringsdeskundige aan een opmars bezig. In sociale wijkteams worden ervaringsdeskundigen ingezet, bijvoorbeeld op het gebied van schuldenproblematiek. Ook in de jeugdzorg,  de gehandicaptenzorg en binnen de oncologie worden ervaringsdeskundigen gezocht.

Dementie

Nu lijkt niet iedere aandoening zich even goed te lenen voor ervaringsdeskundigheid. Een ervaringsdeskundige met dementie kan vrij lastig een positief toekomstbeeld schetsen voor nieuwe dementiepatiënten. Maar ook hier liggen mogelijkheden, zij het op het gebied van familie-ervaringsdeskundigen. Meer nog dan een dementie-verpleegkundige of casemanager kunnen zij helpen bij de ‘zachtere’, emotionele aspecten van de mantelzorg.

Ervaringskennis is niet alleen waardevol voor patiënt

Het mooie van (familie-)ervaringsdeskundigheid is dat het niet alleen voor (familie van) patiënten helpend is. Het is zeker ook voor de (familie-)ervaringsdeskundige een onderdeel van het verwerkingsproces. Betaald werk na een ernstige ziekte is een tastbaar bewijs dat je weer meedraait in de samenleving. Voor familieleden die hun dierbare mogelijk zijn verloren, kan het delen van hun kennis en ervaring helpen in het rouwproces en hernieuwde zingeving bieden in het leven.

Vrijwilligerswerk remt in de ontwikkeling

Cruciaal hierin is dat het betaald werk is. In veel gevallen is dat nu nog niet zo. Het Movisie-onderzoek toont aan dat in het sociaal domein 78 procent van de organisaties vrijwilligers inzet. Dit terwijl er juist kansen liggen bij betaalde ervaringsdeskundigen. Vaak zijn deze mensen door bijvoorbeeld intensieve (mantel-)zorgtrajecten hun baan verloren. Vrijwilligerswerk naast hun uitkering is uiteraard nuttig, maar het remt ook de ontwikkeling van het beroep (familie-)ervaringsdeskundige. Een betaalde baan draagt bij aan het gevoel er weer toe te doen en biedt ook de mogelijkheid het werk verder te professionaliseren. Immers, men hoeft er niet meer naast te werken of te solliciteren.

Goede ervaringskennis kost geld én levert geld op

Goede ervaringsdeskundigen moeten dus geld kosten. Maar ze leveren uiteindelijk alleen maar geld op. Ze zijn immers goedkoper dan ‘dure’ verpleegkundigen. Verpleegkundigen die zich, met de steun van ervaringsdeskundigen, kunnen richten op verplegende taken, wetende dat het sociaal-emotionele aspect bij (familie-)ervaringsdeskundigen in goede handen is. Bij sommige zorgvormen strekt de bijdrage van de ervaringsdeskundige mogelijk nog verder, net als in de ggz. Wat is er nu mooier dan ervaringsdeskundigen weer laten bijdragen aan de maatschappij, door bij te dragen aan betere en betaalbare zorg?! Tijd om het te ervaren!

Emile Petiet is senior adviseur bij Arteria Consulting.