Ook al is ieder mens uniek, we worden toch in- en uitgesloten op basis van stereotypen. Mensen met een verhoogde kwetsbaarheid kunnen daarover meepraten. Maar ook vrouwen, mannen, mensen met een andere dan een blanke kleur of westers uiterlijk en ga zo maar door.
Diversiteitslijnen
We zijn natuurlijk meer dan een stereotype: we zijn een knooppunt van verschillende diversiteitslijnen. Zo las ik een onderzoek naar jonge Marokkaanse en Turkse criminelen en hun kans om hun leven op de rails te krijgen. Uit de conclusies vallen me twee dingen op. Ten eerste dat de kans om niet in de goot te belanden voor Turkse jongeren een stuk groter is dan voor Marokkaanse jongeren. Uiteraard is dat ook een stereotypering. En ben je toevallig een Turkse of Marokkaanse jongere, dan is het oordeel snel geveld.
Wonen, werk, wijf
De tweede opvallende conclusie uit het onderzoek is dat het helpt als de drie W’s in orde zijn: wonen, werk en wijf. Jongeren die in staat zijn om een woning te verwerven, werk te hebben en een relatie met een vrouw te hebben, maken een veel grotere kans om niet onderuit te gaan. Dat is niet zo heel verrassend en lijkt erg op de elementen die levensgeluk beïnvloeden. Wat ik wel verrassend vind: lesbische vrouwen en heteroseksuele jonge criminelen hebben de meeste kans op maatschappelijk succes als zij naast hun werk en een woning een vrouw hebben!
Diskwalificatie
Wat heeft dit te maken met ons onderzoek naar buurten? Ik merk dat het nuttig is om stereotypen te hanteren. Maar tegelijk is het diskwalificerend en uitsluitend. Is de buurt er voor iedereen? Ook voor mensen die wat minder ‘gezellig’ of ‘verbindend’ zijn? Ook voor mensen die geen ‘woning, wijf en werk’ hebben? Zijn er eigenlijk wel kernwaarden die voor iedere buurt zouden moeten gelden of is het streven ernaar op zich al uitsluitend? En waar maken we dan beleid op als er geen kernwaarden zijn?
Met elkaar in gesprek
Ik ben er nog niet uit. Wat ik wel weet, is dat het begint met met elkaar praten over wat je van een buurt verwacht en hoopt. En daar zijn mijn collega’s en ik nu druk mee bezig.
Ton van Elst is adviseur, coach en trainer Sociale Zorg bij Movisie.
Een goed voorbeeld is het project Samen sterk zonder stigma waarin buurtbewoners met elkaar spreken over hun angsten en verwachtingen.
