De Wajong is een vergaarbak. Laag IQ, lichamelijke handicap, psychische handicap, je vindt er van alles. Het enige wat voor ons allen geldt, is dat we ons niet vrijwillig buiten de (arbeids)maatschappij hebben geplaatst. Geloof me maar. Tegenwoordig, als heel toevallig mijn Wajonguitkering ter sprake komt, hoor ik vaak de reactie: ‘Maar je bent toch niet jong?’ Nee, ik heb die uitkering al lang. Oók pijnlijk.
Nieuwe woorden voor oude problemen
Vroeger heette ik nog arbeidsongeschikt, genuanceerd door een percentage. Was prima. Zodra er aan taalgebruik gerommeld wordt, weet je dat er problemen gaan komen. Inmiddels is ‘arbeidsbeperkt’ de term. ‘Arbeidsgehandicapt’ wordt ook gebruikt, maar dat blijkt gevaarlijk. We hebben tenslotte allemaal geleerd dat je gehandicapten niet mag plagen. En dat gaat nu wel gebeuren. Iemand financieel korten omdat hij of zij gehandicapt is, klinkt best gemeen. Iemand prikkelen zijn of haar beperking te overwinnen, klinkt best fijn. Arbeidsbeperkt doet het dus beter.
Extra prikkel
Uitgedragen wordt dat arbeidsbeperkten écht wel wat harder hun best zullen doen, wat minder moeilijk over die beperking zullen doen en gewoon aan het werk zullen gaan als de druk maar hoog genoeg is. Die druk gaat het kabinet verhogen door vanaf januari 2018 de maandelijkse uitkering van werkzoekende én reeds werkende Wajongers flink te verlagen als extra prikkel. Ja, dat leest u goed. Ik heb het even gemist, maar kennelijk genezen mensen zodra ze meer financiële problemen krijgen. Wat een kansen liggen daar! Een simpele behandeling en nog goedkoop ook. Mooier kan het niet.
Over de drempel
In een aflevering van ‘The office’ van Ricky Gervais, stelt ene Gareth voor om mensen in een rolstoel met een vork in hun been te steken, of beter nog, een brandalarm af te laten gaan en dan af te wachten of ze wegrennen. Dan kun je snel zien of ze écht iets hebben of zich gewoon aanstellen. Arbeidsbeperkten in Nederland stellen zich blijkbaar aan en moeten even over een drempeltje geholpen worden. Het korten van de uitkering zou daar op miraculeuze wijze aan bijdragen. Nu is de sociale zekerheid in Nederland veel beter geregeld dan in andere landen, ik mag me gelukkig prijzen met de Wajong als vangnet. Maar het argument dat een prikkel me zou kunnen motiveren, met andere woorden dat het mij aan motivatie zou ontbreken: een grove belediging. Ik heb altijd hard gewerkt om te kunnen werken.
De ene arbeidsbeperking is de andere niet
Stel je toch eens voor dat we alle werkloze Marokkanen zouden korten op hun uitkering, om ze ‘een beetje te prikkelen’. Of alle werkloze Turken. Alle werkloze alleenstaande moeders. Alle werkloze vijftigplussers. Bij elke groep in dit gedachtenexperiment: Nederland zou op zijn achterste benen staan, en terecht. Maar nu blijft de grote verontwaardiging uit, ondanks de moeite die de FNV erin steekt. De groep Wajongers is een vrij kleine, onzichtbare en ‘onaantrekkelijke’ groep en daarbij ook nog eens een groep die zich niet verenigt. Begrijpelijk, want we hebben zo weinig met elkaar gemeen. De ene arbeidsbeperking is de andere niet. Het is enorm belangrijk dat dat laatste gezien, genoemd en erkend wordt. Pas dán kun je aan oplossingen gaan werken.
Linny van der Weijden is een maatschappelijk betrokken Wajonger en werkte tot voor kort in de gezondheidszorg.
