De vorige keer blogde Marianne over kerst zonder haar vader >>
Wij zijn nog nooit zo dicht bij elkaar komen te staan als in deze fase van ons leven. Dat stemt mij dankbaar, maar is natuurlijk ook dubbel. Deze verdieping is het gevolg van zijn voltooid leven-wens.
Eenzaamheid in een rekentabel
Afgelopen december schreef mijn vader twee mailtjes. Zo af en toe voorziet hij mij van zijn gedachten op papier, in plaats van via de telefoon. Hij zet nu zijn alleen zijn om in een rekentabel. Dat is nou precies mijn vader. Schema’s en tabellen. Het blijkt heel verhelderend.
98 uur per week alleen
Een week heeft zeven dagen van 24 uur per dag. Dat zijn 168 uren. Je slaapt circa zeven keer zeven uur. Je gaat ongeveer twee keer op bezoek en je krijgt twee keer bezoek, elk drie uur. Sporten en andere sociale activiteiten per week zijn bij hem zo’n negen uur. Inclusief slapen komt hij op zeventig uur per week uit. Dat is 42 procent van de hele week. Zijn conclusie: ‘58 procent van de gehele week ben ik alleen. Welgeteld 98 uur per week.’
‘Ik zou zo met je willen ruilen’
De buitenwereld vindt vaak dat hij overdrijft als hij het onderwerp alleen zijn te berde brengt. ‘Je hebt volop contacten. Wij zien jou regelmatig. En als we een afspraak met je willen maken, moet de agenda getrokken worden.’ Ze slingeren onbedoeld losse flodders om het gesprek luchtig te houden. Mannelijke kennissen lijkt het alleen wonen wel wat: ‘Je kunt doen en laten wat je wilt. Je hebt geen directrice meer. Ik wil zo met je ruilen.’ Vrouwen geven hem vaak huishoudtips of constateren dat op zijn overhemd een knoop ontbreekt. Zij zijn zelf vaak blij dat ze niet meer voor een man in huis hoeven te zorgen.
Pijn
In mijn vaders tekst voor deze column zijn er zinnen waar ik blijf steken. Zijn gevoel staat dan letterlijk zwart op wit. Dat de warmte in alle toonaarden ontbreekt zodra hij van een etentje thuis komt. Aan het eind van zijn tekst glipt, heel snel en kort, ook iets anders binnen. ‘En toch, ondanks alles, ga ik me scheren en trek mijn beste kleren aan. Na veel wikken en wegen heb ik gasten uitgenodigd en uitgebreid gekookt. En tijdens het gezellige en interessante samenzijn, denk ik af en toe: de pijn komt weer als ze naar huis gaan.’
In gesprek blijven
Er zijn boeken vol over geschreven, over eenzaamheid. Maar het blijft een individueel gevecht. Ik hoop zo voor hem dat de rauwe en rafelige randjes er toch een beetje van af gaan. Dat de tijd letterlijk heelt. Ik vind het soms moeilijk om hem zo te zien worstelen in zijn laatste jaren. Ondertussen blijven wij in gesprek. Ik wil hem serieus nemen in alle rauwheid. Kom maar op, pa! Hier gaan we samen doorheen.
Hartelijk dank voor uw eactie.
Het boek/onderzoek van Els van Wijngaarden, Voltooid Leven, is ook verhelderend als het gaat om diverse aspecten in eenzaamheid.
Daarbij moet ik toch ook constateren dat bezigheden niet de oplossing zijn voor eenzaamheid. Alleen-zijn is iets anders dan het existentiele gevoel van eenzaamheid. Dat ervaart mijn vader juist ook. Terwijl hij in feite een bezig bijtje is.
En inderdaad, pensioenstelsel vs bezigheidstelsel.
Ik ga nog verder: we zouden zelfs op de basisschool niet alleen prestatiegerichtheid moeten onderwijz3n maar eveneens dat het leven méér is dan enkel werken en presteren.
Met vriendelijke groet, Marianne Jans
Wat u schrijft nodigt uit tot nadenken. Ik ben bijna 70 en woon met echtgenote in een appartementencomplex voor senioren. Ik zie een aantal nog actief bezig, als een voorbeeld, en anderen zie ik verpieteren, als signaal om deze mensen gezelschap te gaan houden. Het is precies zoals u zegt. Telkens eindigt het gezelschap, iets wat je de mensen dan weer “aandoet”. Het is ieders voorland. Het -je hoeft niet meer te werken- gaat over in je mag niet meer werken naar je kan niets meer. Bezigheid heet dat dan. Het is de kunst om zinvolle bezigheden te bedenken en/of aan te bieden. Ik denk zeker dat de discussie over ons pensioenstelsel moet worden uitgebreid met een discussie/debat over een bezigheidstelsel