Wat me toen wel verbaasde, was dat de organisatie zelf zo weinig gebruik leek te maken van haar rijke geschiedenis. Als er actie gevoerd moest worden tegen bezuinigingen, of een alternatief bedacht moest worden voor disfunctionerende wetgeving, dan ging men zelf brainstormen. In plaats van het archief in te duiken en (ook) gebruik te maken van good practices (of goede voorbeelden, zoals dat vroeger gewoon heette) uit het verleden.
Geen tijd
Tot ik op een gegeven moment zelf in het bestuur van de LSVb kwam. Mijn hemel, wat was het druk! Vaak tot drie uur ’s nachts achter de computer, slapen op kantoor, ’s ochtends snel douchen en weer verder. Tijd voor die bibliotheek, of het archief? Ben je mal. Ondanks dat ik donders goed wist hoeveel nuttige informatie daar te vinden was.
De parallel met de gemeente
De goede verstaander ziet waarschijnlijk al de parallel met de gemeentelijke praktijk. Neen, dat is niet tot drie uur blijven werken en slapen op het stadhuis. Er zijn bibliotheken volgeschreven over beleid en beleidsevaluatie. En dan heb ik het nog niet over al het wetenschappelijk effectonderzoek naar beleid dat gedaan is, nationaal en internationaal. We weten heel veel. Maar hoe vaak hebben (nemen? krijgen?) we de tijd om daar eens goed in te duiken als we beleid maken?
Een beetje
Soms wel, een beetje. De laatste keer dat ik bijvoorbeeld een meerjarig beleidskader handhaving schreef, heb ik wel wat gebruik gemaakt van ‘wijsheid van anderen’. Een paar beleidsplannen van andere gemeenten, een paar onderzoeken van de Inspectie, een aantal wetenschappelijke papers. Dit alles uiteraard naast intensieve gesprekken met de uitvoering – dat u niet denkt dat dat vergeten is!
Methodisch
Maar ik kan niet zeggen dat ik daarbij bepaald methodisch te werk ben gegaan. Waarom bijvoorbeeld de beleidsplannen van gemeente A en B, en niet C en D, daar zat toch wel wat willekeur bij. Natuurlijk, gemeenten die een beetje op de eigen gemeente lijken, maar dat zijn er wel meer. Welke stukken makkelijk te vinden waren via Google was dan bepalend. En wetenschappelijke literatuur: die vind je überhaupt nauwelijks, als je geen toegang hebt tot een universiteitsbibliotheek of iets dergelijks.
Die vervloekte tijd
En vaak is het toch vooral de tijd (die vervloekte tijd!) die zo krap is dat er geen mogelijkheid is om grondig onderzoek te doen. Want er zijn altijd deadlines. Iets moet af voor de begroting, er is een belofte gedaan aan de raad, of een probleem wordt als zo urgent ervaren dat er nu iets moet gebeuren. En dat snap ik allemaal. Maar toch gun ik iedereen de gelegenheid om eens een dagje in een archief of bibliotheek te zitten, om rustig na te denken en inspiratie op te doen.
János Betkó is beleidsadviseur Inkomen bij de gemeente Nijmegen.
