Met veel drukte komt meneer binnen en begint gelijk te praten. Hele verhalen hangt hij op over wat er allemaal gebeurt in de wereld. De gastvrouwen kennen het repertoire inmiddels uit hun hoofd. Maar wat houdt deze meneer ten diepste bezig?  Hoe kunnen de gastvrouwen daar goed op aansluiten?

Kleine signalen

De grote verhalen die een bezoeker in het inloophuis ophangt kunnen zomaar verhullen dat hij zich erg onzeker voelt. Hoe iemand zich echt voelt valt vooral op te maken uit kleine signalen. Om goed aan te kunnen sluiten bij de ander moet je dus klein kijken.

Opmerken en interpreteren

In de cursus over presentiebenadering die ik momenteel volg, is dit een veel terugkomend geluid. Klein kijken gaat over het opmerken en goed interpreteren van kleine signalen. Die zucht van een cliënt of bezoeker, of hoe de mensen met wie je werkt ook genoemd worden, de opmerking tussendoor in een gesprek, hoe waardevol zijn die als aanknopingspunt om na te gaan wat er op dat moment voor je gesprekspartner speelt.

Klein kijken in de gehandicaptenzorg

Het belang hiervan heb ik voor een groot deel geleerd tijdens mijn invalwerk met ernstig meervoudig beperkte mensen. Gesprekstechnieken zijn hier niet van heel veel nut, woorden al snel te ingewikkeld. Hoe kom je te weten hoe iemand erbij zit? Hoe weet je wat hij wil of wat haar dwars zit? Ik heb gemerkt dat dit vooral in het kennen van de ander zit én in het opmerken van kleine dingen. Wat moet er veel gebeuren op zo’n dag en hoe snel mis je dan die kleine signalen. Dan heeft de ander aan het eind van de dag zijn natje en droogje gehad, aan activiteiten meegedaan, maar kan het zomaar zijn dat niemand heeft gezien wat er voor die persoon op dat moment werkelijk toe deed.

Aansluiten en afstemmen

Behandelplannen, doelen, methodieken met mooie namen, besprekingen van complexe casuïstiek, het kan zo snel de overhand krijgen. Maar ook wat de ander naar buiten luidkeels presenteert kan verhullen wat er werkelijk speelt. De werkelijke aansluiting en afstemming op wat de ander nodig heeft, bevindt zich meestal niet in deze grote, aanwezige dingen, maar juist in het kleine.

Klein kijken in het inloophuis

In settingen waar het gesproken woord niet veel zoden aan de dijk zet, zal het belang van het klein kijken duidelijk zijn. Maar ook bij het werk in ons inloophuis is dit een belangrijke factor. Hoe komt een bezoeker binnen? Waar gaan zijn ogen van glinsteren? Het snel wegkijken bij contact, het optrekken van een wenkbrauw, allemaal signalen waar je in de drukte van het moment zomaar aan voorbij kunt gaan. Dan kun je heel gastvrij zijn geweest, vriendelijk een gesprek hebben gevoerd en een heerlijk kopje koffie hebben geschonken, maar kan de ander toch zomaar naar huis zijn vertrokken met een gevoel niet echt gezien te zijn geweest.

Wat is er voor nodig

Dit kleine kijken vraagt om een gevoeligheid van de gastvrouwen en gastheren in een inloophuis. Dit zijn vaak vrijwilligers. Belangrijk is dat deze vrijwilligers de tijd hebben om deze signalen op te kunnen merken. Daarvoor is dus een ruime bezetting nodig met liefst een mix van vrijwilligers. Doeners zijn nodig, maar ook de meer bedachtzame vrijwilliger mag niet ontbreken. Het opmerken en goed interpreteren van deze kleine signalen vraagt om reflectie door de gastvrouwen en-heren. Wat is hen opgevallen aan de bezoekers van de inloop die dag en wat hebben ze daarmee gedaan? Zo wordt de kleine fluistering opgevangen tussen al het andere dat om aandacht schreeuwt. Klein kijken, met groot resultaat!