Residentiële jeugdzorg is not done, niet meer van deze tijd. Hoera dus voor pleegzorg, dé oplossing voor alle onthechte en getraumatiseerde kinderen! Echt? Ik was blij met het tegengeluid van bijzonder hoogleraar wetenschappelijk onderbouwde jeugdzorg Annemiek Harder afgelopen vrijdag in De Volkskrant.
‘Tijdelijk asiel’
Liefst twintigduizend Nederlandse jeugdigen worden niet opgevangen in pleeggezinnen, maar in bijvoorbeeld leefgroepen, gezinshuizen en andere 24-uursvoorzieningen. Moet daaraan een einde komen? Nee, stelt Harder. Want voor sommige jongeren blijkt residentiële opvang toch geen ‘tijdelijk asiel’, maar een langdurige oplossing.
Betrokkenheid
Dat dit niet slecht is voor jongeren, onderbouwt ze met wetenschappelijk onderzoek. Dat de meeste hulpverleners met veel toegenegenheid en betrokkenheid hun best doen voor ‘hun’ jongeren in opvanggroepen, hoor ik in de vele gesprekken die ik als journalist, dagvoorzitter en auteur met hen voer.
Ontzie pleegouders
Ik ben het grondig met Harder eens, al maak ik net als zij de kanttekening dat goede pleegzorg én goede residentiële opvang naast elkaar moeten bestaan. Graag voeg ik een pleegzorgperspectief toe aan haar pleidooi: ontzie pleegouders en durf vaker residentieel te plaatsen.
Complex
In mijn omgeving zag ik hoe een pleegmoeder zich uitputtend inzette voor een heel erg complex meisje. Een meisje dat als crisispleegkind tijdelijk werd geplaatst, maar uiteindelijk drie jaar bleef. Tot de pleegmoeder bijna aan het einde van haar Latijn was.
Gezinshuis
Voor het meisje was het moeilijk een andere oplossing te vinden, in de eerdere twee pleeggezinnen bleek ze niet te handhaven en de crisispleegmoeder wenste nu voor haar een plek waar ze langer kon blijven. Uiteindelijk kon ze gedurende drie jaar wonen in een gezinshuis, hoe het daarna verder moest, was niet duidelijk.
Uitschreef
Maar zich uitputtend inzetten had de pleegmoeder letterlijk uitgeput. Het had zo’n weerslag gehad op haar eigen gezin, dat ze nog één keer een crisisbabytje in huis nam, maar zich daarna uitschreef als pleegouder.
Pleegkinderen: complexere problematiek
Al langer hoor ik dat de problematiek van pleegkinderen complexer is dan voorheen. De kans dat ze weer uit een pleeggezin knallen omdat het niet meer gaat, vergroot daarmee: een kwart van de plaatsingen lukt niet. Pleegouders zijn niet genoeg toegerust voor zulke ingewikkelde problemen en krijgen misschien ook te weinig specifieke ondersteuning.
Te onthecht
Sommige kinderen en jongeren zijn eenvoudigweg te moeilijk voor een goedwillend pleeggezin. Ze zijn te onthecht, te oud, te getraumatiseerd, ze hebben te veel meegemaakt. Het biedt dan geen toekomstperspectief om ze tóch te willen plaatsen en herplaatsen als het niet gaat. Dan is het beter om langdurige, residentiële opvang te vinden. Dat is dan niet alleen beter voor het kind, voor wat rust en toekomstperspectief, maar ook voor pleegouders.
Nieuwe pleegouders
En misschien melden nieuwe pleegouders zich daardoor eerder aan of blijven langer als pleeggezin, als ze niet op hun tenen moeten lopen. Dat zou niet verkeerd zijn, want het aantal pleegouders neemt licht af, blijkt uit cijfers van Pleegzorg Nederland.
Passend perspectief
Vlak voor de Week van de Pleegzorg pleit Harder voor een campagne ‘Leve de Leefgroep’. Dat lijkt me een prima idee, en dan graag geflankeerd door een ‘Plan Pleegouders alleen in bij Passende Plaatsingen met Perspectief’. Blijkt of lijkt pleegzorg minder kansrijk, ga dan voor residentieel met een toekomstperspectief dat voor iedereen meteen of zo snel mogelijk helder is. Zo zijn we zuinig op kinderen én pleegouders.
