In tijden van corona gaan angst, verdriet en eenzaamheid hand in hand met hoop, liefde en solidariteit. Een bijzondere tijd die we niet gauw zullen vergeten. Maar ook een tijd waarin de maatschappij een soort examen aflegt. Een stresstest. In hoeverre kunnen we als samenleving de klappen opvangen? In hoeverre kiest men in deze spannende tijden vooral voor zijn eigen voortbestaan? En in welke mate blijven we oog houden voor mensen aan de randen van de samenleving? De toetssteen van elke beschaving.

Verlichting brengen

Op het eerste gezicht pakt de balans niet heel negatief uit. Sterker nog: in deze periode waarin mensen geacht worden vooral ‘thuis’ te blijven, lijkt er meer dan ooit oog voor de grote gevolgen die deze leefregel met zich meebrengt. Het wemelt van de mooie initiatieven die tot doel hebben mensen wat verlichting te brengen in hun gedwongen isolement.

Aubades en bloemen

Voor gesloten verpleeghuizen vinden aubades plaats van welwillende muzikanten. Postbodes vertillen zich aan zakken ansichtkaarten voor wildvreemde mensen. Voedselbanken worden overladen met artikelen die anders zouden worden doorgedraaid. Sportscholen bieden gratis instructiefilmpjes aan; de ene na de andere pubquiz komt online. En kinderen brengen onverkoopbare bossen bloemen rond.

Geboortegolf en echtscheidingen

Ook binnenshuis lijkt het vooralsnog goed te gaan. Twee miljoen kinderen zijn ineens aangewezen op hun ouders, die meestal niet voor onderwijzer hebben doorgeleerd. Zij worden geholpen door een buitengewoon actief onderwijsveld dat zeldzaam snel en zonder veel gezeur schakelde naar een digitale leeromgeving. Op dit moment lijkt de voorspelling van een geboortegolf reëler dan een toename van het aantal echtscheidingen.

Helpen hopen

Maar mijn vader zou hebben gezegd: ‘Ik help het je hopen jongen’. Natuurlijk, de hoeveelheid mooie initiatieven in tijden van corona is indrukwekkend. Of zijn het de zonnestralen die je wilt zien na een lange winter? Geven de dichte voordeuren en al die vrolijke filmpjes op sociale media misschien een vertekend beeld? We weten dat in ‘vredestijd’ meer dan 100.000 kinderen slachtoffer zijn van kindermishandeling. In elke klas gemiddeld één.

Niet gerust

School betekent vaak een uitvlucht naar een veilige warme omgeving. Hoe ervaart het thuis vaak geslagen meisje van negen het om tijdens de lange coronadagen de warme blik van juf te missen? Daar helpt een mailtje ‘hoe is het met je, Isabelle’ niet bij. Als ze het al kan of mag lezen. En als ik hoor dat vrouwen in deze tijden minder vaak het Meldpunt Mishandeling bellen, stemt me dat niet gerust. Het belt niet fijn met een agressieve echtgenoot in huis.

Er woeden oorlogen

Achter de noodgedwongen gesloten deuren van een welwillende samenleving, woeden nu oorlogen waar nog minder mensen weet van hebben dan normaal. In die zin levert corona zowel hoop als vrees, zowel liefde als wanhoop.  J.C. Bloem dichtte “De korte liefde en ’t lange lijden/Het wordt een ding dat men vergeet/Herdenkt men ’t nog, dan zegt men: ‘k weet/Het was destijds niet te vermijden’.”

Eric van Oosterhout is de burgemeester van Emmen.