De vorige keer stelde Piet-Hein dat je helemaal niet hoeft samen te werken >>

In de afgelopen week van turbulentie over de tekorten in de jeugdzorg, uitmondend in een publieke noodkreet van de VNG, werden verhalen a la Bosman node gemist. Bosman is een van die wetenschappers, anderen zijn bijvoorbeeld Micha de Winter en Jo Hermanns, die al een aantal jaar op basis van goed onderzoek betogen dat kinderen onnodig ‘etiketten’ krijgen en ‘gemedicaliseerd’ worden. Het tegengif? ‘Normaliseren’. In de thuissituatie, op de school, in de buurt waar kinderen wonen.

Moderne tragiek

De kritiek hierop is al die jaren dezelfde gebleven: dat er kinderen over het hoofd worden gezien. Niet de specialistische hulp krijgen die ze wel nodig hebben. Het is de moderne tragiek van de zorg voor kinderen:  er mag met geen enkel kind iets mis gaan. Ouders, professionals, beleidsmakers houden elkaar gevangen in dat mantra.

Professionele ongehoorzaamheid

De financiële tekorten van gemeenten op het gebied van de jeugdzorg worden onder meer toegeschreven aan de wijkteams. Hier weerklinkt niet voor het eerst het onderzoek van Jan Willem Duyvendak en Evelien Tonkens, De belofte van nabijheid. Deze hoogleraren concluderen onder meer dat de wijkteams wel ‘nabij’ zijn gekomen, maar dat die andere belofte, meer ondersteuning vanuit het informeel netwerk, niet bewaarheid is geworden. Daar zijn zij niet rouwig om. Tonkens:  ‘In zekere zin redden de wijkteams de transities. Zij hebben ervoor gezorgd dat bestuurders kunnen zeggen “dat er geen grote ongelukken zijn gebeurd”. Niet dankzij beleid, maar dankzij professionele ongehoorzaamheid krijgen mensen wat ze nodig hebben.’

Nieuwe dweil of beter kraanleertje

De vraag in de jeugdzorg anno 2019 lijkt mij of dat inderdaad zo is. Krijgen kinderen wat ze nodig hebben? In het nieuws van de afgelopen week stond het financiële tekort voorop en werd de vraag of die ‘te dure’ professionele inzet die kinderen echt hielp niet gesteld. Evenmin is helder waar dat financiële tekort nou precies zit. Bedoelen gemeenten dat ze te weinig geld hebben om te ‘normaliseren’ of, meer voor de hand liggend, zijn het vooral de niet begrote kosten van die professionals waar naar wordt doorverwezen? Wil de VNG geld voor een nieuwe dweil of een beter kraanleertje?

Normaliseren

Van alle analyses die ik in de afgelopen week gelezen heb, bleef mij het interview met Bert Frings, wethouder in Nijmegen, het meest bij. Dat ging niet eens over de tekorten in de jeugdzorg. Frings zoekt een antwoord op 13 miljoen tekort op het gehele zorg en welzijn budget van zijn gemeente. Wijkteams krijgen daar een eigen budget, specialisten gaan in de wijk werken, mensen met stress gevende schulden (ouders!) worden sneller geholpen, ‘besloten jeugdzorg’ wordt ‘hulp aan thuis’. Normaliseren. Meer kwaliteit in en zeggenschap voor de eerste lijn.

Moedig voorwaarts

Wellicht mogen er nog een aantal POHs-jeugd bij komen, misschien is meer aandacht voor het ontwikkelen van rolmodellen in de dagelijkse omgeving nodig, maar deze wethouder grijpt ‘zijn’ crisis aan om anders te gaan werken. In de lijn van wetenschappelijk onderzoek en bewezen vernieuwingen in het sociaal domein. Natuurlijk, het zijn de mooie woorden van de bestuurder, eerst zien, dan geloven, maar het ‘meer geld, anders kappen we ermee’ van de VNG is überhaupt gespeend van enige visie. Frings heeft gelijk: moedig voorwaarts op de ingeslagen weg.