De vorige keer blogde Yvette over de kampeervakantie met haar meervoudig beperkte dochter >>

Zo slaan we de wereld plat, maken we alles wat er op het moment gebeurt simpel en hebben we iedereen in een hokje gestopt: boze burger, politicus, nieuwe leider. Dat deden we in de zorg ook heel lang, mensen in hokjes stoppen. Op de ‘werkvloer’ werkten ‘handen’. En die handen wilden we aan ‘het bed’. Op die werkvloer hoefde je niet te denken. Daar waren stafmedewerkers voor. Die maakten protocollen en richtlijnen. En je hoefde ook niet te beslissen: daar waren managers voor. Zo hoopten we het eenvoudiger, goedkoper en beter te maken. Maar het werkte niet.

Afleren en aanleren

In de zorg zijn we hard op weg om het anders te gaan doen. Medewerkers gaan weer samen organiseren, verbeteren en besluiten. De zegen komt niet langer van boven, maar van teams die met elkaar, met cliënten, hun familie en vrijwilligers mooie zorg maken. Makkelijk is die verandering niet. Iedereen die nu leeft is opgegroeid in organisaties waar doen, denken en beslissen opgeknipt waren. En in die organisaties was het uitgangspunt dat je moet controleren, beoordelen en aanspreken, om te bewaken dat het goed gaat. We moeten veel ouds afleren en veel nieuws aanleren. Bijvoorbeeld dat vertrouwen geven mensen laat groeien. En we moeten ons voortdurend beseffen dat iets wat ingewikkeld of complex is, niet altijd simpeler gemaakt kan worden. En dat simpeler maken niet altijd helpt.

Verantwoordelijkheid

Kunnen we als maatschappij en als burgers iets leren van de veranderingen die nu gaande zijn in de zorg? Ik denk het wel. In de zorg voelen medewerkers zich steeds meer “eigenaar” van hun werk. Het zijn hún cliënten waar zij hun best voor doen. En daar nemen zij zelf verantwoordelijkheid voor. Als burger kunnen we óók eigenaar zijn en verantwoordelijkheid nemen. Een goede vriendin vertelde me dat ze iets minder werkt, zodat ze haar tante en zwaar zieke oom kan helpen, als mantelzorger en troostbrenger. Ze zei: ‘We hebben er allemaal de mond van vol, dat het niet goed gaat. Ik vond het tijd worden om zelf iets te gaan doen.’

Asielzoekers

We kunnen ook ons best doen om vanuit vertrouwen met elkaar samen te leven. We moeten niet naïef zijn. Maar ook asielzoekers en gelovige moslims willen graag een goed leven voor zichzelf en hun kinderen, en van betekenis zijn voor anderen. Bijvoorbeeld de twee bijna afgestudeerde verpleegkundigen met een Marokkaanse achtergrond in een thuiszorgteam dat ik afgelopen jaar coachte. Zij waren zo hard aan het werk om de zorg beter te krijgen. En vertelden met zo veel warmte en enthousiasme over het helpen van hun cliënten. Dan denk ik: meer, meer, meer…

Integratie

Er is polarisatie en segregatie in Nederland. Maar in heel veel zorgteams, en ook in winkels, kantoren, restaurants, scholen en fabrieken, werken mensen van allerlei achtergronden met veel plezier met elkaar samen. Afgelopen weekend kocht ik een visje bij een viskraam waar een oudere mevrouw van Turkse komaf, mét een hoofddoek, vakkundig en met veel plezier Hollandse haring stond schoon te maken. Dat vind ik een mooi staaltje van integratie.

Samen zoeken naar oplossingen

Als je je als burger eigenaar voelt van jouw straat, wijk, school, als je mee verantwoordelijk wilt zijn om het beter te krijgen in Nederland, dan moet je soms ook iets van je eigen trots en belangen laten varen. Dan moet je bereid zijn om écht naar anderen te luisteren. Ook daar zijn we in de zorg hard mee bezig, Niet denken dat jij wel weet wat goed is voor je cliënt of voor je collega’s. Niet met elkaar discussiëren, maar met elkaar praten als je het niet met elkaar eens bent. En samen zoeken naar oplossingen. Als we dat als maatschappij ook wat meer zouden doen: niet demonstreren maar ontmoeten, niet zoeken naar verschillen maar naar overeenkomsten, niet omhoog kijken maar zelf aanpakken, dan kan het alleen maar beter worden.