De vorige keer schreef Piet-Hein over de burgerkracht van Nico de Boer >>

Momenteel rond ik met Jasper Loots een in januari te verschijnen boek over vijf jaar lokaal sociaal domein af. De huidige financiële misère bij gemeenten is een vast terugkerend onderwerp in de gesprekken die we voeren. Niels Uenk en Pieter Hilhorst vergeleken in de interviews die we met hen hadden de situatie van de gemeenten met die van een gezin onder financiële druk. Grote stress en dus mogelijk verkeerde beslissingen.

Tekorten

De gemeente waar ik zelf woon, Nijmegen, lijkt er een voorbeeld van. Ook hier forse tekorten door de te grote vraag naar jeugdzorg en wellicht ook door de uitstroom uit ggz en beschermd wonen. Dat tekort dreigt nog een extra impuls te krijgen door de teruglopende financiële middelen van het Rijk voor de regio waar Nijmegen deel van uit maakt.

Basisteam in plaats van wijkteam

In eerste instantie leek de reactie vanuit de gemeente een verstandige. Maar dit najaar heeft het er de schijn van dat de stress toch haar werk doet. Bestaande wijkteams zouden worden opgeheven en vervangen door brede basisteams. Met het idee achter die basisteams is weinig mis. Je ziet in de lokale praktijk sowieso al dat professionals in eerste en tweede lijn dichter op elkaar kruipen. Huisartsen, sociaal werk, wijkverpleegkundigen, specialisten ouderengeneeskunde, ggz, maar bijvoorbeeld ook ervaringswerkers. Dat gaat niet vanzelf, maar het ontwikkelen van een soepel functionerend professioneel netwerk in de dagelijkse omgeving van kwetsbare mensen kan weleens de echte transformatie blijken.

Waarom?

Maar waarom zou je opnieuw beginnen? Waarom zou je niet doorontwikkelen? Waarom zou je een bestaande, relatief jonge, maar nu wel tot wasdom gekomen infrastructuur van wijkteams en bijhorende contacten weer afbreken? Waarom zou je niet, want zo lijkt het geval, met de mensen in die wijkteams in stevig gesprek gaan en hun ervaringen en kennis vertalen in nieuw beleid, slim gebruik makend van ervaringen in andere gemeenten? Met de kanttekening dat lokale beleidsmakers anno 2019 onderhand wat sceptischer mogen zijn als er weer een nieuw paradepaardje – momenteel is het Utrecht met Incluzio – door het land trekt. Een paar jaar terug was het Eindhoven…

Succesfactoren worden vergeten

Het is bevreemdend te zien hoe erkende succesfactoren als continuïteit en bottom-up beleid ontwikkelen hier vergeten lijken te worden. En Nijmegen is niet uniek, in bijvoorbeeld Venlo is een vergelijkbare ontwikkeling aan de gang.

Lange termijn

Een onderdeel van stress-sensitieve hulpverlening is mensen met financiële problemen te vragen waar ze op de lange termijn naartoe willen. Brede basisteams zeggen ze in Nijmegen, die tachtig procent van de hulpvraag gaan opvangen. En dat willen ze in meer gemeenten. Helpt het dan om de huidige infrastructuur vijf jaar na de start ervan op te heffen, de opgebouwde ervaring en het netwerk af te breken en lokale professionals vooral druk te laten zijn met dat voornemen en vervolgens het wennen aan hun nieuwe werkomgeving?