De vorige keer vroeg Magteld zich af of 100 miljoen extra voor ouderenzorg echt een verschil kan maken >>

Een thema dat in het programma van D66  en mogelijk ook bij de formatie een grote rol speelt: hulp voor ouderen, van minimaal 75 jaar, bij voltooid leven. Ik neem u graag mee in mijn verwarring.

Waardige dood

Ik ben er vanuit mijn opvatting over de mensheid en mijn ervaring als hulpverlener van overtuigd dat mensen in hun leven de keuzes moeten kunnen maken die bij hen passen. Ik ben er ook van overtuigd dat de samenleving, en specifieker wij als hulpverleners, mensen kan ondersteunen die moeite hebben met keuzes maken. Die het nodig hebben dat er (tijdelijk) wordt meegedacht en meegekeken. Ik ben er ook van overtuigd dat mensen een menswaardige dood moeten kunnen sterven en keuzes moeten kunnen maken die bij hen passen.

Euthanasiewetgeving

Wij hebben in Nederland als eerste land ter wereld euthanasie goed geregeld. Deze wetgeving maakt de dood, bij ondragelijk en uitzichtloos lijden, mogelijk op een zelfgekozen moment. In de jaren dat ik als ziekenhuismaatschappelijk werker werkzaam was op de afdeling oncologie heb ik vaak met mensen gesproken die ‘tot deze categorie’ behoorde. Op de afdeling werd zo’n drie keer per jaar euthanasie toegepast.

Hospice

Veel vaker dan het toepassen van euthanasie,  gingen patiënten die vanuit medisch oogpunt uitbehandeld waren naar een hospice. In de omgeving van het ziekenhuis waar ik werkte waren er drie te vinden. Zij hadden allemaal, vanuit hun filosofie op het leven, niet vanuit hun filosofie op de dood, de insteek dat zij niet meewerkten aan ‘actieve’ euthanasie.

Onnodig en ondragelijk lijden

Dat  gegeven was soms een puzzel voor die patiënten die de eigen regie over hun leven èn dood wilden behouden. Zij wilden niet onnodig en ondragelijk lijden. En een menswaardig afscheid. Het hospice garandeerde dat zij, met de kennis rond pijnbestrijding en ook de persoonlijke, menselijke aandacht, de zorgen van hun bewoners op dit vlak konden wegnemen.

Actieve euthanasie

Voor sommige patiënten was een dergelijke belofte niet genoeg. Regelmatig maakten we vanuit het ziekenhuis, in overleg met de artsen van de afdeling en de arts van het hospice, de afspraak dat als het nodig was, de patiënt terug kon komen naar de afdeling. Daar zou dan de arts van het ziekenhuis de ‘actieve’ euthanasie kunnen toepassen.

Afscheid

Er is nooit iemand teruggekomen. De specialistische kennis rond pijnbestrijding, de intensieve, persoonlijke, menselijke aandacht en het bespreekbaar maken van het lijden en de dood, bleken keer op keer een combinatie op te leveren waarin mensen de kracht konden opbrengen om rustig, menswaardig en zo pijnvrij mogelijk afscheid te nemen van het leven.

Waardig ouder worden

Ik weet niet precies wat bovenstaande ervaring betekent voor de roep om actieve levensbeëindiging bij voltooid leven. Ik weet wel dat mijn doorgaans primaire ‘liberale stem’ als het gaat om wensen en keuzes van mensen om hun leven zelf vorm te geven hier hapert. Ik denk dat wij als sociaal werkers niet de sleutel in handen hebben om het ondragelijk lijden van ouderen op te lossen. Ik denk wel dat we betekenis kunnen hebben in het signaleren, in het bespreekbaar maken van het lijden en de wens naar de dood. Ik denk ook dat we in onze samenleving een discussie te voeren hebben waarin de vraag hoe wij omgaan met ouder worden, met oud zijn, met lijden en met de dood centraal staat. Want bij het ‘waardig ouder worden’ kunnen wij met elkaar weldegelijk een rol van betekenis spelen.