Als ik die belangrijkste reden, de psychische rust, benoem, krijg ik vaak de reactie ‘dat snap ik met al die agressie’. Meestal antwoord ik dat het niet de agressie is die het werk in de ggz soms zwaar maakte. Wat dan wel? Er zijn situaties die mij altijd bijblijven. Situaties die soms net een scene uit een horrorfilm lijken. Ik hoef maar te openen met ‘Er was eens een man die zijn ogen eruit haalde’ en je zult de link met de horrorfilm begrijpen.

Impact

Ik analyseerde voor mezelf wat dan precies de kenmerken waren van die situaties waardoor ze zo’n impact achterlaten. Eigenlijk kwam het vooral neer op situaties die ik niet had zien aankomen, situaties rond onmacht en situaties waarin ik het leed van mensen zag.

Onverwacht

Ik had niet zien aankomen dat de vrouw achter me mijn keel dicht wilde knijpen. Ik had niet zien aankomen dat ik een vrouw met een shawl om haar nek aantrof toen ik de deur opende. Ik had niet zien aankomen dat een man die ik douchte opeens op me af kwam lopen en wat anders van plan was. Ik had niet zien aankomen dat er opeens een mes onder mijn keel zat. Ik had niet zien aankomen dat de vrouw die ik wilde wassen met een mes haar vagina aan het kapot steken was. Ik had niet verwacht dat ik opgeroepen werd te assisteren omdat er een man met een vuurwapen bij de buren voor de deur stond.

Onmacht

Ik voelde onmacht toen ik 112 belde vanwege een zelfmoordpoging van een patiënt en de ambulance pas een half uur later kwam omdat het koningsdag was. Ik voelde onmacht omdat iemand me dwong iets te doen omdat hij anders zichzelf dood zou maken. Onmacht omdat in de nachtdienst een ex-cliënt kwam vragen of hij binnen mocht slapen omdat hij het huis was uitgezet en ik nee moest zeggen omdat we geen daklozenopvang zijn. Hij sliep uiteindelijk voor de deur terwijl we zes lege bedden hadden. Hij nam vervolgens zijn medicatie niet meer in omdat hij weet dat hij dan opgenomen zou worden en onderdak kreeg.

Leed van anderen

Het leed van anderen. Iemand die zichzelf in brand probeert te steken omdat het leven onverdraagzaam is. Veel cliënten die ik heb ontmoet ervoeren eenzaamheid. Als je dan op een crematie komt en er alleen drie man personeel en één medecliënt zitten, ervaar je die eenzaamheid keihard. Het leed van familieleden. Hartverscheurend als je een oma opeens haar kleinkind dat op bezoek was ziet aanvallen of een moeder smeekt om haar zoon te separeren omdat ze bang is dat hij anders dood gaat. En de ergste: het telefoontje, hij is gesprongen.

Rustig aan

Dit alles heeft sporen achtergelaten. De blauwe plekken die ik kreeg als ik geschopt was en de nagels in mijn armen als ik geknepen werd, zijn weg. Deze herinneringen gaan nooit weg. Toch blijven doelgroepen met intensieve begeleiding me aantrekken en dat zal niet veranderen. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Dan hoor ik wel eens ‘Waarom wil je dit werk doen als je zulke ingrijpende dingen meemaakt?’ Voor mij kwam het belangrijkste advies van mijn opa. ‘Pet, Waarom zoek je de moeilijkheden altijd op? Maak het jezelf nu eens makkelijk. Doe eens rustig aan.’ En dat doe ik nu.