Gisteren vertrouwde een ouderenadviseur mij toe dat ze niet wist wat ze ouderen nu moet adviseren wat betreft sociale contacten en activiteiten buiten de deur. Ik vond het fijn dat ze dat met me deelde. Want ook ik ben onzeker. En met ons waarschijnlijk heel veel sociaal werkers die werken met risicogroepen van het coronavirus. In deze column deel ik mijn afwegingen, die hopelijk aanleiding geven tot een gesprek over dit onderwerp.

Kwetsbaar

Ik werk met een fysiek kwetsbare doelgroep. Ouderen en andere mensen met een kwetsbare gezondheid. De rijksoverheid geeft voor deze groep het volgende advies: ‘Wees extra voorzichtig. Het kan verstandig zijn om voorlopig nog zo veel mogelijk thuis te blijven en geen bezoek te ontvangen.’

Richtlijn

Geen concrete richtlijn dus. Thuisblijven en geen bezoek ontvangen verkleint de kans op het krijgen van het coronavirus, maar dat zegt zeker niet dat thuisblijven voor iedere oudere de beste keuze is. Het concept ‘positieve gezondheid’ van Machteld Huber maakt duidelijk dat je gezond voelen veel meer inhoudt dan alleen een lichamelijke component. Ik houd me al jaren bezig met het probleem van sociaal isolement. Ik weet dat mensen letterlijk ziek kunnen worden van eenzaamheid. Vanuit die kennis zou ik mensen die zich nu eenzaam voelen willen aanmoedigen om weer de deur uit te gaan om anderen te ontmoeten.

Twijfel

Maar… Wie ben ik? Waar ik normaal gesproken geen moeite heb om mensen een advies te geven, merk ik dat ik nu twijfel. Want wat nu als ik een oudere adviseer om wel bezoek te ontvangen en hij of zij wordt besmet? Of erger nog: stel dat ik mensen bij elkaar breng voor een activiteit en ze elkaar besmetten. Dan heeft mijn advies er toe geleid dat mensen ernstig ziek worden of misschien zelfs overlijden.

Coronakramp

Wat ik niet wil, is dat deze onzekerheid maakt dat ik in een coronakramp schiet. Dat ik mensen maar ga adviseren om binnen te blijven, zodat mij niets verweten kan worden. Andries Baart stelt in dit artikel treffend dat ik dan niet bezig ben met kwaliteit van leven, maar met kwaliteit van overleven. Waar ik aan bij kan dragen is de kwaliteit van ‘samen leven’.

Passende keuze

Wat ik ga doen is mensen uit de risicogroepen ondersteunen bij het maken van een passende keuze wat betreft sociaal contact en deelname aan activiteiten. De ene persoon zal er voor kiezen om zo min mogelijk risico te lopen en blijft dus het liefst binnen. Maar er zijn ook mensen die ervoor kiezen om de deur uit te gaan en anderen te ontmoeten, ook al lopen ze dan meer risico.

Ouders

Ik hoor veel dat kinderen hun ouders vragen om binnen te blijven. Begrijpelijk, want je wil je ouders veilig houden. Maar het is niet goed dat ouderen die naar buiten willen toch binnen blijven om hun kinderen niet voor het hoofd te stoten. Het lijkt me mooi om ouderen bij te staan bij het voeren van een gesprek met hun familie over hun keuze.

Ontmoeten

En als mensen ervoor kiezen om weer anderen te ontmoeten, dan wil ik dat als sociaal werker graag faciliteren. Ik vind het mijn taak om mogelijkheden te creëren om elkaar zo veilig als mogelijk te ontmoeten. Bijvoorbeeld kleinschalige ontmoetingsactiviteiten en zoveel mogelijk in de buitenlucht. Of het koppelen van maatjes die samen afspreken.

Risico

Ik wil uiteraard voorkomen dat mensen bij de activiteiten die ik organiseer onnodige risico’s lopen. Maar ik merk dat er zoveel verschillende adviezen rondzingen, dat ik er duizelig van wordt. Wat mij erg zou helpen, is als ik mijn ideeën ergens objectief zou kunnen laten checken op veiligheid, bijvoorbeeld bij de GGD. Dan kan ik aan deelnemers laten weten dan er weinig risico is op besmetting, wat voor hen de drempel kan verlagen om mee te doen.

Ondanks mijn zorgvuldigheid zou het kunnen dat er toch mensen ziek worden door deelname aan mijn activiteiten. Dat risico ben ik bereid te nemen.