Sinds 2003 houdt het CBS-cijfers bij over het aantal mensen met een betaalde baan. In de maand april daalde dat met 160 duizend mensen. Dat is al een record. De NVVK (Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren) voorziet een boeggolf van aanvragen voor schuldhulpverlening. Een stijging van 30 procent voor 2020 en de volgende jaren sluiten zij niet uit.

Donkere wolken

Het Nibud meldt dat zo’n 20 procent van de Nederlanders al in maart een inkomensdaling heeft ervaren. Divosa constateert dat in april het aantal aanvragen voor bijstand met 78 procent is gestegen ten opzichte van februari. Het UWV verstrekte in april 74 duizend nieuwe werkloosheidsuitkeringen, in maart waren dat er nog 38 duizend. Het is voor het eerst dat de instroom in de WW zo sterk groeit. Ook de prognoses van De Nederlandse Bank belooft weinig goeds. Donkere wolken pakken zich samen.

In stilte afwachten

Maar ook vóór de coronacrisis waren er al ongeveer 1,5 miljoen huishoudens die te maken hadden met problemen door schulden. Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid speelt er zich sinds maart een financieel drama af bij vele huishoudens in Nederland. Waarom in stilte? Mensen schamen zich voor schulden, dus ze lopen er niet mee te koop. Ook weten we dat schuldenproblematiek verlammende stress veroorzaakt. De statistieken bevestigen dit: huishoudens wachten gemiddeld vier tot vijf jaar alvorens in actie te komen. De financiële problematiek is dan inmiddels onnodig groot.

Vooruitschuiven met de shovel

Vanuit de beste bedoelingen schuiven we momenteel de financiële problematiek voor ons uit. Het is begrijpelijk dat woningcorporaties, gerechtsdeurwaarders, drinkwaterbedrijven en energiebedrijven zich coulant opstellen. Zo hoort het ook. Maar op deze manier schuiven zij gezamenlijk, net als met een shovel, een enorme berg met achterstanden (lees: schulden) voor zich uit. Uitstel is immers géén afstel.

Uit je cocon stappen

Ook in het sociale domein zijn in de afgelopen maanden fantastische prestaties geleverd om mensen in deze tijd te helpen. Met man en macht zijn vele aanvragen afgehandeld. Maar ook deze stress werkt verlammend: op de professionals en de organisaties waarvoor ze werken. Wie heeft net iets breder gekeken, wie is uit zijn cocon gestapt en heeft aandacht voor de shovel die de schuldenproblematiek voor zich uit schuift? Oog en aandacht voor de gevolgen van schuldenproblematiek helpt!

Leren van het verleden

Er is al vaker onderzoek gedaan naar mensen met een uitkering en schulden (door o.a. Panteia). Telkens blijkt dat er weinig tot geen aandacht is voor de schuldenproblematiek. Schuldenproblematiek die voor heel veel leed zorgt. Als wij, als verschillende overheden, hier wederom geen aandacht aan besteden dan shovellen we nieuwe schulden voor ons uit en stellen we ons over vijf jaar de vraag: hoe hebben we het zover kunnen laten komen? Doe iets. En wel nu!

Ruud van den Tillaar is algemeen directeur bij Kredietbank Limburg, Bestuurslid bij de NVVK (Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren) en SAM (Vereniging van en voor professionals in het sociaal domein).