Als je begin november bij ons inloophuis zou hebben binnen gekeken zou je niet gedacht hebben dat we op dat moment bezig waren met armoedebestrijding.

Je zou een ruimte hebben gezien waar mensen gezellig zaten te kletsen aan een tafel met kannen koffie en door vrijwilligers gebakken lekkers. Waar wat diepere gesprekken werden gevoerd, maar ook samen werd gelachen. Kortom waar mensen elkaar ontmoetten, maar tegelijk ook met een tas vol spullen naar huis gingen. Er was namelijk een uitgifte-actie gaande, waarbij mensen die het financieel lastig hebben spullen op mochten komen halen die vanuit de dorpsgemeenschap ingezameld waren.

Armoedebestrijding of armoedeverlichting

Een activiteit dus op het gebied van armoedebestrijding, al vind ik dat eerlijk gezegd een wat naar woord. Een vrijwilligster noemde het armoedeverlichting. En toen dacht ik: ja, dat is wat we doen. En tegelijk dacht ik ook: woorden doen er toe. Want als het over een zwaar onderwerp als armoede gaat ziet u waarschijnlijk niet direct de sfeer voor u die u zag toen u bij ons binnenkeek. Bestrijding heeft voor mij een wat activistische klank waarbij je het probleem met wortel en al de wereld uit wil helpen. Dat zouden wij natuurlijk ook wel willen, maar dekt toch niet echt de lading van wat wij lokaal doen. Verlichting van de zorgen bij de mensen om wie het gaat, dat is wat we met onze acties tot doel hebben.

Woorden doen ertoe

Als ik zo terugkijk op mijn werk bij het inloophuis, en dat doe ik deze dagen veel want ik ga er stoppen, is één van de dingen waar ik het meest blij mee ben dat we andere woorden zijn gaan gebruiken voor wat we doen op het gebied rond armoede.

Toen ik als coördinator begon hielden we deze acties voor de minderbedeelden. Gelukkig wordt dat woord nu niet meer gebruikt. Want iemand die minder bedeeld is op het gebied van financiën is misschien wel méér bedeeld op creatief vlak of qua sociaal netwerk.

Met een woord zet je een sfeer neer. En zo is het ook met de woorden rond het thema armoede. Armoedebestrijding roept iets anders op dan armoedeverlichting, arme gezinnen roept iets anders op dan gezinnen met financiële zorgen.

Denk na over het gebruik van termen

Ik wil pleiten voor het goed nadenken over welke termen je gebruikt. Op het gebied van armoede zijn dat snel termen waarmee je mensen in een hoek wegzet of een ongelijkheid creëert.

De sfeer die er in het inloophuis is rond zo’n uitgifte-actie is er één van gelijkwaardigheid, mede door vrijwilligers die zelf ook bekend zijn met financiële problemen. Een sfeer waarin het niet zo is dat mensen iets komen ophalen en daar hun hand voor moeten ophouden en vooral heel dankbaar moeten zijn, of bang moeten zijn voor een vermanend vingertje. Wat u tijdens zo’n actie hopelijk op zal vallen is dat er niet duidelijk te zien is wie bezoeker is, vrijwilliger of beroepskracht. We zijn gewoon elkaars medemens.

Een deel van die gelijkwaardige sfeer wordt bepaald door de termen die je onderling gebruikt voor wat je doet en voor wie je dat doet. Ik wil je vragen om eens na te denken over de woorden die je gebruikt rond het thema armoede. Wat doet dat met jouw beeld van de ander en wat doet dat met het gevoel van eigenwaarde van die ander?