Ook oproepen van sympathieke tv- of radioprogramma’s zijn verleidelijk. Ik herinner me een uitzending van Vroege Vogels waarin luisteraars gevraagd werd een foto te mailen van hoe zij naar het programma luisterden. Bijna had ik een foto gemaild. Maar waarom eigenlijk? Waarom zou ik de rest van de wereld lastig vallen met mijn mening, mijn ontbijttafel of mijn weet-ik-veel-wat? Waarom zou de rest van de wereld daar in geïnteresseerd zijn?

The Circle laat zien hoe het werkt. We hebben er behoefte aan gehoord te worden. Reacties (likes, retweets) zijn een beloning. Zo ontstaat een soort verslaving. Een verslaving aan jezelf uitspreken, aan je mening laten horen. We leven inmiddels in een articulatiesamenleving. Je niet uitspreken, niet van je laten horen, is bijna geen optie meer. In The Circle word je egoïstisch en asociaal gevonden wanneer je je ervaringen niet deelt. Er is een sterke morele dwang om ’transparant’ te zijn. Alles delen is goed, iets voor je zelf houden is fout.

Wat gebeurt er met al die reacties? Bij reclame is het duidelijk. Daar dient het de commercie. En in al die andere gevallen? Is er iemand die zich iets gelegen laat liggen aan al die meningen? Of is het enige dat ze doen nog meer meningen oproepen? Meningen die helaas steeds vaker voor feiten worden gehouden. Omdat iedereen iets zegt, zal het wel zo zijn. Maar zo is het natuurlijk niet.

Voor mij is het de kunst om selectief te blijven. Om zelf te bepalen wanneer ik wat van mezelf laat zien. Even wachten voor ik reageer op een oproep, een verzoek, een uitnodiging. Eerst even denken voordat ik iets doet. Daarvoor is even stilte nodig. Als is het maar drie tellen. Maar stilte past niet in de articulatiesamenleving, lees ik in The Circle.

Aletta Winsemius werkt als senior onderzoeker Trends en Debat bij Movisie.