De vorige keer blogde Hans over loslaten wat vertrouwd is >>

We horen van alles over dat het vooral krap tijd is tot 1 januari 2015. De datum wanneer de decentralisatie van zorgtaken die van het rijk naar gemeenten overgeheveld (gedropt, als u wilt) worden een feit zijn. Met als doel minder zorgvragers (strengere instroom), minder budget (bezuinigen) en ook minder personeel. Spannende tijden.

De decentralisatie betekent ook iets voor de communicatie over zorgtaken tussen hulpvrager en hulpverlener. De Hulpvragers (ook wel aangeduid als ‘burgers’ die vanuit eigen kracht zelfstandig acteren binnen een participatiemaatschappij) zullen in contact moeten treden met hun lokale overheid om zorg te kunnen regelen en te ontvangen.

Twee jaar later, in 2017, wil de overheid alleen nog maar digitaal bereikbaar zijn. Nu al zijn er gemeenten waar de burger eerst online een afspraak moet maken met een ambtenaar. Waar het dus geen zin meer heeft op de bonnefooi het stadhuis in te lopen. Als je opbelt krijg je eerst een Klant Contact Centrum aan de lijn, liefst met een aantal regiogemeenten georganiseerd, dat jou afschermt van de ambtenaar die je eigenlijk moet hebben.

Maar gelukkig schieten de sociale wijkteams als paddenstoelen uit de grond om toch de nieuw opgeworpen kloof te overbruggen. Daar, bij u in de wijk, zit men met open armen op u, zelfstandige hulpvrager met een nog te activeren steunnetwerk, te wachten.

Ergens in dit krachtenveld zit een oudere mevrouw met haar kleine hondje op schoot naar buiten te staren. Ze is aan het dementeren en raakt steeds meer in de war van onverwachte veranderingen. Gisteren nog raakte ze in paniek want ze dacht dat de buurvrouw dood was. Zij dacht de begrafenisondernemer te hebben gezien. Er bleek achteraf gewoon een meneer aan de deur te staan met een lange zwarte jas. Nu zit ze te wachten op de thuishulp die haar helpt met haar steunkousen. Hopelijk wel dezelfde als de vorige keer, dat was een lieverd.

Ergens in dit krachtenveld zit die licht verstandelijk gehandicapte jongere die begeleid zelfstandig woont. Hij speelt een game op zijn smartphone terwijl hij zit te wachten op zijn ambulant begeleider. Hij hoopt dat zij zijn vriendschapsverzoek op Facebook nog even accepteert want ze is zijn steun en toeverlaat en hij heeft nog wat vragen die hij haar wil stellen over die ene datingsite.

De mevrouw en de jongere krijgen vanaf 2015 hun zorg anders georganiseerd maar niemand weet nog hoe. Wel weten we dat ze dit vanaf nu, maar zeker vanaf 2017, online moeten zien te regelen. Dat gaat ze zonder hulp van buiten niet lukken. Wie gaat hen daar bij helpen? Dat zal eerst wel op het bordje komen van mantelzorgers (familie, vrienden, buren).

Is dat genoeg? Of hebben hulpverleners in bijvoorbeeld de sociale wijkteams en ambulante begeleiding hier straks ook een rol in? Is er budget voor bijscholing van hun digitale vaardigheden zodat ze met tablets bij mevrouw thuis de nodige zorg kunnen organiseren? Krijgt die LVG jongere een mediawijze coach die hem goed kan adviseren, zoals ze dat nu al kunnen als het om werk, drugs of seks gaat?

Het beleid is er op gericht mensen aan te sporen zelfstandig hun leven vorm te geven. Er zijn groepen die dat nooit helemaal zullen kunnen. Met de ontwikkelingen die nu gaande zijn zullen ze dat definitief nooit kunnen, omdat ze alleen maar afhankelijker van anderen zullen worden. Namelijk van diegene die wel de digitale weg weten te bewandelen.

De kloof tussen hen die digivaardig zijn en zij die dat niet zijn, wordt groter en ingrijpender. Welke wethouder en zorgbestuurder maakt zich nu al hard om deze spagaat te overbruggen? Wordt deze verantwoordelijkheid gezien en onderkent? Het zal namelijk sterk bepalen of iemand in staat is zich te handhaven in de zich rap digitaliserende maatschappij. Wanneer je dat niet bent en misschien ook nooit zult worden, mag je hopen dat je omgeving, inclusief je hulpverleners, wel digivaardig en mediawijs zijn. Maar een garantie daarop durf ik nu nog niet te geven.

U wel?