De cliënt kijkt zijn maatschappelijk werkster aan en vraagt of ze zin heeft in een klein grapje. Hij zegt: ‘Speel maar mee.’ De arts komt terug en gaat zitten. Maar zodra de arts het gesprek wil starten vraagt de cliënt aan de arts:’Welkom op uw sollicitatiegesprek, aan welke eisen vindt u dat een arts moet voldoen? De eerste vul ik alvast voor u in en dat is op tijd komen.’
De arts zet grote ogen op en kijkt verschrikt naar de maatschappelijk werkster. Zij speelt het spel mee en vraagt aan de arts: ‘Aan welke eisen voldoet u?’ De cliënt schiet in de lach en roept luid: ‘Grapje!’ En daarna: ‘Nu gaan we over op serieuze zaken.’
Sociaal werkers wordt tijdens hun opleiding geleerd hoe je een gesprek voert. Het gesprek is een belangrijk tool voor de sociaal werker. Hoe voer je een slecht nieuws gesprek en hoe creëer je de juiste sfeer voor zo’n gesprek? Open vragen, gesloten vragen, reflecteren, luisteren en samenvatten, zijn voor elke sociaal werker bekende begrippen. Eenmaal in dienst van een organisatie wordt dat allemaal nog eens in verschillende vormen herhaald. Dan heet het ‘Motiverende Gespreksvoering’, vervolgens is het ‘Oplossingsgerichte gespreksvoering’ of het ‘Socratisch gesprek’. Allemaal methoden waar je als werker altijd wel weer wat van opsteekt.
Gaandeweg doe je kennis en vaardigheden op die helpen om een gesprek te laten stromen en lastige hobbels te nemen. In geen enkele methode echter heeft humor een prominente plek gekregen. Toch een belangrijk smeermiddel. Een grap, samen lachen, relativeert en geeft lucht. Humor heeft iets raadselachtigs. Het heeft te maken met een ‘klik’ die er wel of niet is, met timing. Maar toch zullen veel sociaal werker beamen dat humor een geweldig smeermiddel is.
Hoe zou het slecht nieuws gesprek zijn verlopen uit de bovenstaande anekdote. Ongetwijfeld heeft de grap die de cliënt en zijn maatschappelijk werkster uithaalde het ijs gebroken en het gesprek zo voor iedereen iets makkelijker gemaakt. Of de arts het ook verdiend heeft om zo geholpen te worden, nadat hij zijn patiënt een uur heeft laten wachten, is natuurlijk een andere vraag.
