Het zijn allemaal onderwerpen waar de werkers in de publieke sector mee te maken hebben of krijgen.
Is het nieuw? Nee, natuurlijk niet. Al jaren worden bij uitstek de publieke sectoren geconfronteerd met (effecten van) kaalslag waardoor het imago alleen nog maar slechter wordt. In de zorg- en welzijnssector was de laatste twee jaar wel enige kentering zichtbaar. Voor het eerst sinds twintig jaar ging er weer meer geld naar de sector, groeide de werkgelegenheid en waren er mogelijkheden om echt werk te maken van kwaliteit. Door het veranderen van het maatschappelijke en politieke landschap is het de vraag of dat nog mogelijk blijft.
De zorgsector blijft wel in de belangstelling staan, want de wachtlijsten moeten weg. De nadruk ligt op het absolute recht op zorg voor de cliënt. Met dat recht is helemaal niets mis, integendeel. Maar de plichten kunnen niet eenzijdig bij het personeel terecht komen. Tot nu toe wordt er veel gesproken over het nieuwe zorgstelsel en het vastleggen van het recht op zorg van de cliënt. De rol van de zorgverlener, en de effecten van de stelselherziening, is nog totaal onderbelicht. Dat is echter de komende jaren wel essentieel bij een beoordeling van de visie en de plannen. De professionele zorgverlener moet in staat zijn en blijven om kwaliteit te leveren. Hij moet daarvoor voldoende tijd beschikbaar hebben, een goed salaris ontvangen en invloed hebben op de wijze waarop het werk gedaan wordt.
In de welzijnssector is nog maar helemaal de vraag wat het nieuwe maatschappelijke klimaat zal opleveren. Vooralsnog niet veel goeds. Repressie en meer blauw op straat in plaats van sociale activering en preventie. Daarmee wordt onrecht gedaan aan de kracht en mogelijkheden van de sector en is er meer sprake van afbreken dan van opbouwen van kwaliteit.
De maatschappelijke sfeer van nadruk op plichten heeft dus z’n effecten in de sector, voor de mensen die daar het werk doen en de kwaliteit die zij willen leveren.
Ook de relatie werknemer – werkgever staat onder druk. Dat is iets van alle tijden, maar krijgt wel een andere dimensie. Dat is overigens niet van vandaag, maar is al langer aan de gang. Het gaat economisch wat minder, er is een ander politiek klimaat en de druk op werknemers om loonmatiging toe te passen wordt sterker. Tegelijkertijd wordt er naar alle waarschijnlijkheid ingegrepen in de WAO, wordt het spaarloon afgeschaft, wordt er fors gekort op de gesubsidieerde arbeid (wat overigens ook grote effecten heeft voor de kwaliteit van de zorg- en welzijnssector) en lijkt het er op dat de overheid geen spatje ruimte biedt voor open en reëel cao-overleg in de eigen en aanpalende sectoren. Werknemers zullen zich dat natuurlijk niet zomaar laten zeggen. De vakbeweging is groot geworden en heeft resultaten behaald door het opkomen voor en het realiseren van rechten voor werknemers. Daar waar er eenzijdig van het opleggen van plichten of het ontnemen van rechten sprake is, zal zij zich laten horen.

Jenneke van Pijpen,vice-voorzitter AbvaKabo FNV