Lees hier meer blogs van MOVISIE >>
‘Ja’ is het antwoord, het is immers je eigen verantwoordelijkheid. Je weet toch dat je bedrijven, al dan niet gerenommeerd, niet zo maar kunt vertrouwen? De woekerpolisaffaire heeft het haarscherp in beeld gebracht: zodra er geld verdiend kan worden is er van enig ethisch besef geen sprake meer. En van de overheid hoef je als burger of klant ook niet veel te verwachten, die trekt zich terug en vertrouwt op ‘zelfregulering’ en eigen verantwoordelijkheid.
Dat deregulering en verregaande terugtrekking van de overheid tot ellende kunnen leiden, ondervinden we met de huidige schuldencrisis aan den lijve. Waren het niet de banken, die de vrijheid kregen zichzelf te reguleren? Met hun onverantwoordelijke gedrag bleken zij echter niet zo zelfredzaam, dat ze op eigen kracht hun hoofd boven water konden houden.
Ook in de sociale sector is de terugtrekkende beweging van de overheid nu duidelijk zichtbaar. De forse bezuinigingen die de sector treffen, versnellen nog eens het tempo waarin de overheid zich terug trekt. Een snel groeiend aantal taken en verantwoordelijkheden komt bij de burger op zijn bordje te liggen. Termen als zelfredzaamheid, eigen verantwoordelijkheid, zelfsturing en eigen kracht worden daarbij succesvol als smeerolie ingezet.
Natuurlijk, ‘vadertje staat’ kan niet voor al haar burgers zorgen. Maar we dreigen nu door te slaan naar een cultuur waarin ’the strong doing what they can, the weak suffer what they must’. De samenleving en de politiek zouden voortdurend moeten beseffen dat veel burgers moeite hebben om zichzelf te redden, om verantwoordelijke beslissingen te nemen en om zichzelf aan hun haren uit het moeras te trekken. De overheid is er niet alleen om wegen aan te leggen en ondernemers te faciliteren, maar ook om haar burgers te ondersteunen als dat nodig is. Onderdeel daarvan is dat je burgers tegen zichzelf durft te beschermen, regels opstelt en deze handhaaft. Kiezen we er echter voor steeds meer over te laten aan zelfregulering van marktpartijen en zelfredzaamheid van individuele burgers, dan plukken we daar straks als samenleving de zure vruchten van. En dat is dan onze eigen schuld.
Jan Willem van de Maat is inhoudelijk medewerker leefbaarheid en sociale samenhang bij MOVISIE. Hij is gespecialiseerd in participatie door ouderen, eenzaamheid en de maatschappelijke gevolgen van een vergrijzende samenleving. Daarnaast richt hij zich op vraagstukken op het gebied van leefbaarheid op het platteland en onderlinge hulpverlening op lokaal niveau.
