Een effectief of evidenced based programma gaat uit van het gegeven dat bewezen is dat iets werkt. Als het programma niet goed wordt uitgevoerd of toegepast op een verkeerde doelgroep dan werkt het niet. Een dergelijk programma gaat dus uit van een eenduidige uitvoering voor een bepaalde groep mensen met specifieke problemen. Op zich ook niks mis mee. Immers iemand met een gebroken been geef je geen mitella voor de arm.
Een belangrijke methode die nu sterk geprofileerd wordt door beleidsmakers is Triple P. Een prachtig grondig doordacht exportproduct uit Australië, dat na enkele vertaalslagen in Nederland een leidende methodiek begint te worden. Deze methodiek gaat daarbij uit van één belangrijk punt: ongeacht de omstandigheden waarin je zit, je moet altijd opvoeden. Een uitgangspunt waar weinig tegen valt in te brengen.
Wat de meeste mensen zich niet beseffen is dat de jeugdzorg vaak werkt met ontwrichte gezinnen die kampen met opvoedingsproblematiek. Gezinnen waarin er sprake is van een krachteloze en of verlammende situatie die ten koste gaat van de lichamelijke en geestelijke vorming van kinderen. Hierdoor is er sprake van een beperking in de ontwikkeling en ontwikkelingskansen van het kind.
Een probleem is dat de reden waarom het opvoeden niet lukt bestaat uit een complex van facoren. Bijvoorbeeld als er schulden zijn die leiden tot een dreigende uithuiszetting dan is een programma als Triple P dat uitgaat van ‘opvoeden moet je altijd’, wel erg zuur.
Een ander voorbeeld is bijvoorbeeld een moeder met een ernstige depressie die nauwelijks nog de bank afkomt en de kinderen de hele dag voor de tv laat zitten. Ook hier is toch enige beweging nodig wil een programma als Triple P effect sorteren. Dus hier niet doen.
Als je als organisatie alleen met programma’s moet werken die evidenced based zijn, worden bepaalde doelgroepen uitgesloten. Mensen die bijvoorbeeld dakloos dreigen te worden vallen af, mensen met een ernstige depressie vallen af. In vaktermen: een contra indicatie of niet gemotiveerd. Eenvoudig gezegd: dit doen wij niet want dat is te lastig. Op deze wijze houden we bijzonder weinig klanten over omdat 80% van de gezinnen in de geïndiceerde jeugdzorg complex zijn.
Als we de wachtlijsten willen verhelpen dan is het strikt invoeren van dergelijke programma’s gunstig, het gevolg is immers dat er voor velen in het geheel geen hulp meer is. Mensen passen vaak niet in de evidenced based hokjes en stranden tussen de programma’s waar ze niet voor in aanmerking komen. Opvoeden moet je toch, maar wel met een dak boven je hoofd en een boterham op het bord.
Jacko van der Meulen (1971) is werkzaam als regiomanager bij Altra, een organisatie voor geïndiceerde jeugdzorg en speciaal onderwijs actief in de regio Amsterdam. Zijn werkervaring ligt op het terrein van jeugdzorg, LVG problematiek en arbeidsmarktbeleid in het publieke domein.
