Gelukkig was ik een meisje want jongens moesten als Rambo’s met een vuurwerkpakket dagenlang over straat alles afknallen wat ze tegenkwamen. Met daarbij het bekende experimenteren: krijg jij een rotje in de brievenbus gegooid of in de capuchon van de jas van die ene loser uit je klas? En wie fabriceert de ‘wreedste’ vuurwerkbommen?

Dit pubergedrag is deels wetenschappelijk te verklaren. Het puberbrein reageert anders op groepsdruk van vrienden en vriendinnen, zo laat wetenschaper Eveline Crone zien. Hun prefrontale cortex doet het nog niet zo goed. Dat betekent dat ze de pijn van buitengesloten worden minder goed kunnen relativeren dan volwassenen. Voeg daar voor jongens aan toe: mediabeelden van stoere mannen (inclusief de lekkere wijven als beloning) plus een flinke dosis testosteron, en je hebt letterlijk een explosieve mix.

Wie werkt in de jeugdzorg, het jongerenwerk, straathoekwerk of onderwijs, weet dit al lang. Eigenlijk kunnen pubers er niet veel aan doen dat ze met oud en nieuw zoveel risico’s nemen met vuurwerk. De groepsdruk is gewoon te groot. Maar je zou maar de rest van je leven een hand moeten missen omdat je als puber niet onder wilde doen voor de rest. Of omdat jij die loser was in wiens capuchon dat rotje belandde.

In mijn puberteit was er geen vuurwerkdebat. Je was ‘een rund als je met vuurwerk stunt’ maar verder hoorde je er niemand over. Inmiddels is een meerderheid van het Een Vandaag opiniepanel voor een vuurwerkverbod. De reden: de pijn die men voelt in de portemonnee vanwege de collectief hoge zorgkosten voor al die verwondingen. Nog pijnlijker vind ik het legioen tieners dat de weg naar volwassenheid moet vinden met een oog of hand minder.

Een vuurwerkverbod lijkt er op termijn te komen. Maar het is ook nodig dat tieners leren omgaan met groepsdruk, bij vuurwerk, maar ook bij alcohol en drugs, onhaalbare schoonheidsidealen of de laatste modetrends. En daar ligt een belangrijke taak voor jongerenwerkers, straathoekwerkers en andere professionals die zich inzetten voor jongeren. Zij weten immers alles van jongeren, groepsdruk, en hoe die te temperen. Professionals zijn essentieel om jongeren niet alleen zonder kleerscheuren door oud & nieuw te loodsen, maar ook door de rest van het jaar. Inderdaad, dat kost wat geld. Maar wie daarover zeurt, is pas echt een gillende keukenmeid.

Hanneke Felten (31) is onderzoeker, trainer en interventie-ontwikkelaar bij Movisie op het terrein van emancipatie, inclusie en jongeren.