Hoe zal het zorgstelsel er in 2010 uit zien? Wat een vraag! Ik ben geen waarzegster, maar heb de afgelopen jaren wel zo veel politieke discussies mee gemaakt dat ik een beeld heb van waar het naar toe zou kunnen gaan. Tenminste als de huidige politieke machthebbers het voor het zeggen houden. En sorry, dat is wel een beetje een doemscenario, en helaas niet het toekomstbeeld dat ik graag zou zien.
In 2010 vindt de parlementaire enquête plaats over het totaal geflopte nieuwe stelsel. Conclusie zal zijn dat men het onverenigbare heeft willen verenigen. Namelijk een volksverzekering voor ziektekosten met een flinke introductie van de markt in de zorg. Grote politieke tegenstellingen hebben geleidt tot een chaos.
In 2004 kwam er dan toch eindelijk een nieuw zorgstelsel. Afgesproken werd dat de vraag het aanbod zal moeten bepalen, en dat mensen meer keuzevrijheid moeten krijgen. En er moesten meer prikkels komen: zorginstellingen mochten gaan werken met winstoogmerk en moesten gaan concurreren. De premies werden niet inkomensafhankelijk, maar nominaal. Standaard dus, ongeacht het inkomen. Maar er werd beloofd: dat gaan we compenseren voor de lage inkomens. Het eerste jaar gebeurde dat ook, maar vervolgens diende zich een recessie aan. De miljardencompensatie voor de lagere inkomens verviel. Reden: geen geld. Ook de schaarste in de zorg nam weer toe.

In de jaren 2002-2005 zijn de wachtlijsten langzaam teruggelopen, maar de behoefte groeit sterker dan voorzien. De wachtlijsten groeien twee keer zo hard als ze zijn geslonken, met name in de ouderenzorg en de ziekenhuizen. Op deze voedingsbodem van schaarste bloeit de volop gestimuleerde markt op. Zorginstellingen met winstoogmerk bieden zorg voor wie het kan betalen. Zorgverzekeraars bieden pakketten voor wie ‘wat extra wil’. Zaken dus die nu niet meer in het ziekenfondspakket zitten; omdat het goed was dat mensen meer eigen verantwoordelijkheid zouden nemen èn omdat het nieuwe stelsel anders te duur zou worden. De huishoudelijke thuiszorg is uit het pakket, evenals allerlei geneesmiddelen waarvan werd gevonden dat ze niet strikt noodzakelijk zijn. De pil, maar ook kraamzorg en verloskundige zorg is uit het pakket. Daar hebben mensen toch zelf voor gekozen, en hadden zich dus ook voor kunnen (bij)verzekeren.
De gevolgen samengevat: wachtlijsten en kwalitatief achteruit geholde basiszorg; tweedeling in de zorg. Met de commercie zijn de salarissen aan de top en het aantal leasebakken gestegen. Of de winsten die gemaakt worden en de leasebakken uit de premiegelden komen, is niet meer te controleren. In totaal wordt er veel meer aan de zorg uitgegeven, maar een groeiend deel blijft van fatsoenlijke menswaardige zorg verstoken. Voor een gezondheidszorg echt gebaseerd op solidariteit koos men de verkeerde weg. Tja, wat wil je met de VVD aan het stuur, een stuurloos D66, en een PvdA die helemaal de weg kwijt was als het gaat om solidariteit. Gelukkig zijn er eerst nog verkiezingen, dus de mogelijkheid van de kiezer om bij te sturen. En ik mag u natuurlijk van de redactie van Zorg + Welzijn geen stemadvies geven, maar misschien wel een richting? Als we echt een gezondheidszorg gebaseerd op solidariteit willen, moeten we volgens mij geen zwabberkoers gaan, maar de eerste weg links.