Ik heb in Den Haag tijdens een bijeenkomst over de transitie AWBZ-Wmo de Rotterdamse hoogleraar Jan Rotmans horen spreken. Hij heeft net het boek ‘In het oog van de orkaan’ geschreven. Naast klimaat en energie houdt hij zich ook bezig met de zorg.
Mocht u denken dat het einde van de crisis in zicht is, luister dan naar Rotmans. De financiële crisis mag over een jaar of vijf misschien voorbij zijn, maar dan begint de crisis pas echt, is zijn oordeel. De tekorten aan onder andere natuurlijke hulpbronnen, grondstoffen en energie zullen onze samenleving hard raken en ontwrichten.
Dat is het beroerde verhaal.
Het goede is dat dit volgens Rotmans enorme kansen biedt. Rotmans heeft het over de kanteling die in de samenleving gaat plaats vinden van een verticale samenleving naar een horizontale samenleving (ontschot), decentralisatie van macht en besluitvorming en bovenal de verschuiving van top down naar bottom up. Hij wijst daarbij op de talloze kleinschalige initiatieven op het gebied van energie, voeding, grondstoffen en zorg die al plaats vinden en verder zullen toenemen.
Er zal afscheid worden genomen van de systeemwereld die nu nog leidend is. De leefwereld zal de komende decennia centraal staan, of beter: de mens. Samenredzaamheid wordt het leitmotiv, voorspelt hij.
Nu terug naar de transitie AWBZ. De vraag is of gemeenten straks minder kunnen bieden als gevolg van die bezuinigingen.
Dit hoeft niet als er bereidheid is te denken in termen van Rotmans. Investeer in bestaande krachten in buurten en wijken en geef ruimte. Stimuleer samenwerking in vorm van coalities. Laat de reflexen los van stringente controle en vertrouw op kwaliteit. Zorg voor verbinding van de transitie met bestaand beleid (welzijn, zorg en onderwijs) in de buurten en wijken. Faciliteer in plaats van regisseer.
Dat geldt niet anders voor de betrokken organisaties. Praat niet meer over ‘klanten’. Het zijn mensen die hulp of ondersteuning nodig hebben. Die staan centraal. Zorg voor uitmuntende professionals die het contact leggen. Laat die professionals uit onder andere zorg, gezondheidszorg, welzijn, onderwijs en psychiatrie met elkaar op decentraal niveau samenwerken. Geef ze ruimte. Ga niet in de weg lopen met bureaucratie. Stel grove kaders en faciliteer de uitvoering. Die professionals zijn uitstekend in staat samen met de hulpzoekende vast te stellen wat nodig is.
Ik garandeer dat dit kostenreducerend werkt. En kwalitatief nog beter ook. Kortom; meer met minder is echt mogelijk.
