Lees hier meer weblogs van Marcel Kolder >>

Het gezin werd gelukkig te hulp geschoten door de sociale verzekeringsbank en een goede advocate. Met hulp van deze deelgenoten werd succesvol geprocedeerd. Rechters zijn steevast wijze mensen. De niet zo transparante stichting werd zonder verlet veroordeeld om het verdonkeremaande bedrag terug te betalen aan de getroffenen.

Terugbetalen, dat kon niet meer. Want de verduisteraar had namelijk de schuld binnen haar mooie goede-doelen-stichting tot meer dan 50.000 euro laten oplopen in de paar jaar dat ze de bovenbaas was. De stichting ging failliet. Veel schuldeisers in ontbering achterlatend. Frappant detail: drie dagen na ontbinding van deze stichting richtte de verduisteraar weer een nieuwe stichting op in het onbestemde groeigehucht waar ze zichzelf had gesitueerd, met ook zichzelf weer als bovenbaas in het nieuwe vehikel. In hetzelfde pand, met dezelfde inventaris, projecten en bestuur. Dat kan zomaar in Nederland. Geld laten verdwijnen, failliet gaan en weer bloeien.

Graaien gebeurt niet alleen in het bedrijfsleven. De grens tussen goed doen en goed voor jezelf zorgen is soms erg dun. Er zijn veel bevlogen goed-doeners. En we weten dat passievolle mensen vaak verder gaan dan anderen om hun doel te bereiken. Op zich is daar niets mis mee. Een zekere mate van een sterk ego is volkomen natuurlijk en gezond. Het wordt pas ernstig als dit doorslaat in het negeren van de grenzen van het fatsoenlijke. Deze buitensporige vorm van narcisme zie je vaker bij dominante mensen die ooit zijn gestart vanuit hun idealen, zoals betreffende verduisteraar, maar na een tijdje neigen via reactief narcisme naar ongewenst gedrag.

Vage goede-doelen-stichtingen zijn een uitgelezen plek waar reactief narcistisch gedrag wordt uitgespeeld. Veel narcistische leiders worden geaccepteerd door hun hofnarren, de ja-knikkers. Een groep afhankelijke mensen die in een onderdanige positie zitten, vanwege bijvoorbeeld de situatie waar ze in verzeild raakten. Werkloosheid, handicap, vroegtijdige schoolverlaten of allochtoon. Gemakkelijke prooien. En de ‘Umwelt’ rond deze ‘held’ komt niet snel in opstand omdat het bij maatschappelijke initiatieven not done is om kritiek op de passievolle leider te hebben. Het zijn gegijzelde sympathisanten. Vergelijkbaar het Stockholmsyndroom. Waarbij je na een tijdje begrip gaat krijgen voor de motieven van je gijzelnemer.

Vaak zie je bij stichtingen ernstige belangenverstrengelingen op directie en bestuursniveau. Doel en middelen, privé en zakelijk lopen door elkaar. Bij maatschappelijke organisaties is achterkamertjespolitiek vaker dan elders schering en inslag. Bestuurders zijn relaties van elkaar en bewaken binnen de stichting hun eigen piketpaaltje. Bestuur is niet echt op afstand.

Eigenlijk zouden alle stichtingen die subsidies krijgen volledige openbaarheid van hun handelen moeten geven. Verantwoording naar de maatschappij waar ze zelf onderdeel van zijn. Corporate Governance is bij maatschappelijke ondernemingen nog harder nodig dan in het bedrijfsleven. Tip: Start in je eigen stichting het debat over Good Governance. En dat is pas geslaagd als ook de maatschappij, de cirkel om de stichting heen de bestuurders ter verantwoording durft te roepen, het Stockholmsyndroom voorbij.

Marcel Kolder, alias kanteldenker, is strategisch boardroom adviseur op het terrein van identiteit en communicatie. Verder schrijver, ontwerper, lobbyist, spraakmaker, cultuurmaker en blikverruimer. Hij is het energievretend onderdeel van het leukste gezin van Nederland (vindt hij). Zijn dochter is zwaar gehandicapt, en mede door zijn toedoen rolmodel in het nieuws. Marcel Kolder is 25 jaar ondernemer en eigenaar van bureau Draoidh. Hij zit zich in in allerlei constellaties voor behoud van eigen regie bij mensen met een levensbrede en levenslange zorgvraag. Volg Marcel op Twitter via @Kanteldenker >>