Je kunt als aankomend sociaal-wijkteammedewerker afwachten tot door de gemeente is bepaald hoe je je werk – en dus je resultaten – moet rapporteren en verantwoorden. Maar je kunt ook zelf pro-actief aan de slag: do it yourself! Evaluatiecriteria helpen je daarbij. Deze maken duidelijk of en in welke mate een doel is behaald, geven duidelijkheid over de informatie die je moet verzamelen (rapportage), volgen (monitoren) en of je (tussendoor) moet bijsturen.

Beleidsdoelen, uitgangspunten en een beschikbaar budget zijn kaders vanuit de gemeente. Als je zelf aan de slag gaat met het opstellen van evaluatie- en monitoringscriteria, is de eerste stap om de duidelijkheid van de gestelde doelen te beoordelen. Begrijp je wat de gemeente bedoelt met: ‘kinderen groeien veilig op in onze gemeente’? Of met: ‘de zelfredzaamheid van gezinnen wordt vergroot’? Of: ‘het sociaal wijkteam vergroot de eigen kracht en maakt gebruik van het informele netwerk’? Vraag jezelf af of er iets moet toe- of afnemen, en wanneer iets er voldoende is.

Naast gemeentelijke kaders en doelen zijn ook je eigen wensen belangrijk. Welke informatie heb jij nodig om te bepalen of je je werk goed doet? In Noord-Brabant is een aantal sociale wijkteams hiermee aan het experimenteren. Zij zetten met elkaar op een rij met welke informatie zij hun werk willen verantwoorden en doorontwikkelen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Hebben we de vragen van jeugd en gezin in beeld?
• Welk ondersteuningsaanbod hebben we voor hen?
• Welke jeugdigen en ouders (en hoeveel) hebben we bereikt?
• Vinden we de oplossingen in het informeel netwerk?
• Neemt iedereen zijn / haar verantwoordelijkheid in de samenwerking?

Als je deze twee kanten in beeld hebt gebracht, ligt er een – waarschijnlijk lange – lijst met doelen en wensen voor je. Waar zie je dat gestelde doelen en wensen van het wijkteam elkaar overlappen? Orden de lijst en voeg items waar mogelijk samen. Stel vervolgens prioriteiten: probeer tot een lijst van ongeveer 10 criteria te komen. Een criterium kan bijvoorbeeld zijn: ‘kinderen tot en met 4 jaar met een ontwikkelingsachterstand ontvangen x aantal uur VVE-ondersteuning’. Of: ‘Percentage gezinnen waarbij het sociaal netwerk bijgedragen heeft aan de oplossing van de hulpvraag’. Zorg ervoor dat elk begrip in je criterium helder is verwoord: wat is het sociaal netwerk, wanneer draagt het bij aan de oplossing, etc.

In de volgende stap bepaal je hoe je de geselecteerde criteria gaat meten. Mijn pleidooi is dat de verantwoording van resultaten altijd een mix moet zijn van zowel cijfers als verhalen, ervaringen en meningen. De focus bij gemeenten ligt vaak op cijfers, maar nu je toch zo pro-actief bezig bent, kan het geen kwaad ook kwantitatieve informatie (beschrijvingen, ervaringen, etc.) mee te nemen.

Per item op je lijst bepaal je hoe je de resultaten gaat meten en wat daarvoor nodig is.  De volgende vragen helpen daarbij:

– Welke gegevens zijn er nodig zodat je kunt aantonen dat het doel binnen de beleidskaders en het budget is behaald? Van wie heb je deze gegevens nodig? Op welke manier, hoe vaak en waarin worden deze gegevens geregistreerd? Wat is een zinvolle registratie- en analysefrequentie, en hoe maak je dit zo min mogelijk belastend voor betrokkenen?

– Welke andere informatie kan aantonen dat je dit doel hebt behaald? Denk hierbij niet alleen aan een cliënttevredenheidvragenlijst. Ook de analyse van doelen of gezinsplannen levert veel informatie op. Of bijvoorbeeld een steekproef onder cliënten die je over een bepaalde periode vragen stelt over de invloed van de hulp op hun leven.

-Als je de informatie uit beide bronnen bij elkaar brengt, is het dan aannemelijk dat je een goed beeld hebt over het behalen van het doel?Hoe vaak ga je deze informatie bij elkaar halen en wie doet dit?

De bovenstaande stappen kun je alleen zetten, maar het is slimmer – en leuker om samen met je sociale-wijkteam-collega’s aan de slag te gaan! Zo zorg je voor een gedeelde visie over wat jullie willen bereiken, rapporteren en evalueren.  Vergeet tot slot niet om met de gemeenteambtenaar in contact te blijven tijdens deze DIY. Door zelf het initiatief te nemen ontneem je de gemeente werk, maar het is belangrijk dat jouw ideeën gedragen worden en jouw werk niet voor niets is geweest.

Meer hulp nodig? Naast de bovenstaande vragen kan ook deze checklist helpen. Deze maakte ik voor een workshop Monitoring en evaluatie die ik samen met mijn collega Arwen Hoogenbosch gaf. Zij ontwierp ook een handig evaluatie-instrumentenschema. Of kijk op www.wijkteams.info. Een handige website waar je nog meer informatie en inspiratie vindt voor je wijkteam. Succes!

Olga van Keulen werkt als adviseur en onderzoeker bij K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd. Ze richt zich op vraagstukken op het gebied van leefbaarheid, participatie en implementatie.