De vorige keer blogde Marco over de motor van het sociaal werk >>

Sociaal werkers die wel eens bij cliënten thuis komen treffen soms een indrukwekkende chaos aan. In de verhalen van sociaal werkers die we verzamelen op ‘Dit is het sociaal werk’ komen regelmatig beschrijvingen van verwaarloosde huishoudens voorbij. Ramen lappen is pas nodig als je er echt niet meer doorheen kunt kijken en afstoffen ook niet, want het wordt toch weer vies. Post wordt al maanden niet meer geopend en verzameld zich in stapels verspreid door het huis.

Kleding die niet in kasten wordt bewaard maar opgehangen aan de verwarmingsbuizen. Aanrechten met stapels beschimmelde afwas van weken. Huizen met doolhoven van meubilair, rondslingerende kleding, stapels kranten en voorwerpen die bij het grofvuil zijn weggesleept.

Je zou meteen een emmer sop willen pakken en de boel eens lekker aan kant willen maken. Maar aan het appel dat zo’n bende doet, kan niet altijd meteen gehoor worden gegeven. Want zo’n bende is waarschijnlijk een symptoom van een groter onderliggend probleem. En symptoombestrijding helpt wel maar meestal maar voor even. Wat is er aan de hand dat de cliënt zijn huis niet op orde kan houden? Zijn er psychiatrische problemen? Is er nog een behulpzaam sociaal netwerk? Beschikt de cliënt over voldoende vaardigheden? Vanwaar dat grote wantrouwen tegenover instanties?

Een sociaal verpleegkundige vertelde hoe ze door de uitkerende instantie werd gewezen op een cliënt waar men zich zorgen over maakte. Mogelijk was er een psychiatrisch probleem. Ze trof een geïsoleerde man aan die nauwelijks sprak en in zijn eigen wereld leefde. Het huis waar hij woonde was ernstig verwaarloosd. Om zijn vertrouwen te winnen keerde ze meerdere keren terug en nam wat lekkers voor hem mee.

De zesde keer dat ze langs kwam toonde hij enige gastvrijheid. Hij liep naar de keuken waar de vuile vaat zich verder had opgestapeld. In een aangekoekte pan stond een glas koude thee, iets onbestemdst dreef aan de oppervlakte. Hij pakte het glas en bood het haar aan, een kopje thee mevrouw, vroeg hij.

Het moment ontroerde haar omdat ergens in zijn verwardheid en apathie hij zijn sociale vaardigheden nog niet helemaal verloren was.

Het kopje thee werd afgeslagen maar er was een begin. Vanaf hier kon het langzaam opwaarts en kon er rust, regelmaat en uiteraard reinheid gecreëerd worden.