De afgelopen jaren heeft ook in Nederland culturele diversiteit flinke aandacht gekregen in de jeugdsector. Binnen het ZonMw-programma ‘Diversiteit in het jeugdbeleid’ is op verschillende niveaus gewerkt aan het versterken van interculturele kennis, van intercultureel vakmanschap en van (lokale) jeugdvoorzieningen. Hoofddoel was hierbij het verbeteren van de kansen van migrantenjeugd. Een relevante doelstelling, maar wat mij betreft met een beperkte blik. Uitgangspunt lijkt dat interculturele vaardigheden alleen belangrijk zijn voor jongeren met een andere culturele achtergrond of voor professionals die met deze jongeren werken.
Het rapport van SALTO-YOUTH heeft gelijk wanneer het interculturele competenties benadert als noodzakelijk voor ons allemaal. De samenleving is in de afgelopen decennia dermate ingrijpend veranderd dat ieder kind en iedere jongere in zijn dagelijkse leven direct geconfronteerd wordt met culturele diversiteit. Is het niet in de wijk of in de klas, dan wel via televisie of internet. Tegelijk met de informatiestroom die dagelijks op ons af komt, zien we ons geconfronteerd met verschijnselen die we niet begrijpen, realiteiten die we ons moeilijk kunnen voorstellen en ervaringen die we niet herkennen. Het is niet vanzelfsprekend dat we dit allemaal kunnen duiden en ons er direct comfortabel bij voelen. Interculturele vaardigheid krijg je niet bij je geboorte mee.
Onlangs sprak ik hierover met een jongerenwerker uit het Oost-Groningse Finsterwolde. De jongeren met wie zij werkt, komen in het dorp, op school of in het jongerencentrum nauwelijks in aanraking met jongeren met een andere culturele, etnische of religieuze achtergrond. Maar deze jongeren moeten zich wel staande houden in een samenleving die nu eenmaal divers is. Met internationale uitwisselingsprojecten begeleidt het jongerenwerk daarom het intercultureel leerproces van deze jongeren. Door in aanraking te komen met andere Europese jongeren en met ervaringen die ze niet kennen leggen de jongeren ‘nieuwe weggetjes aan in hun hersenen’. Deze nieuwe verbindingen gaan niet meer weg en veranderen de basishouding van de jongeren. De jongerenwerker ziet dat de jongeren minder bang worden voor alles dat ze niet kennen. Tegelijkertijd kijken de jongeren zachter naar de wereld; ze zijn minder uitgesproken en minder bevooroordeeld.
Om jongeren te begeleiden in dit leerproces hebben jongerenwerkers een bepaalde mate van intercultureel vakmanschap nodig. Dit is op verschillende manieren te verkrijgen. Zo worden deze maand vijfentwintig jongerenwerkers uit heel Europa getraind in het opdoen van interculturele vaardigheden en het begeleiden van een intercultureel leerproces, tijdens de Youth in Action-training ‘Cut the Ice’. Mogelijkheden waar iedereen die dagelijks met jongeren werkt gebruik van zou moeten maken.
