Er zijn huisartsen die bezwaar hebben tegen het EPD. Enkele argumenten zijn dat ‘de privacy wordt geschonden’ en ‘het beroepsgeheim op de tocht staat’. Deze groep heeft daarom besloten niet mee te werken aan het EPD. Helaas wordt hierbij één heel belangrijk aspect over het hoofd gezien. En dat is de keuzevrijheid van de patiënt.

Het EPD kent een turbulente geschiedenis. Via een landelijke campagne werd het EPD geïntroduceerd bij de burger. Maar in april 2011 verwierp de Eerste Kamer het wetsvoorstel. Het klinkt zo prachtig: uitwisseling van gegevens waardoor de huisarts bij een onverwacht bezoek van de patiënt in avond, nacht of weekend toch alle relevante gegevens beschikbaar heeft. Medische voorgeschiedenis, allergieën en medicatie is in één keer inzichtelijk. Waarom is de praktijk dan zo weerbarstig?

Omdat men vergeet voor wie we het doen, namelijk de patiënt. Een onthutsend artikel in dagblad Trouw begin februari toont dat de groep huisartsen die geen voorstander is van gegevensdeling, daarmee helaas de patiënt niet centraal stelt. Een huisarts in Amsterdam geeft daarbij het volgende voorbeeld over één van haar patiënten die op de Eerste Hulp moest worden gereanimeerd. ‘Over de telefoon kon ik precies vertellen welke gegevens van belang waren. Daar heb je dus elektronische uitwisseling (…) helemaal niet voor nodig.’

En dit geeft precies de kortzichtigheid aan die in deze discussie speelt. Er wordt volledig voorbij gegaan aan de essentie van het probleem. Namelijk gegevensuitwisseling op tijden dat er géén overleg mogelijk is, met grote gevolgen voor de patiënt.
Gelukkig is er een doorstart gekomen van het EPD, ook wel bekend als het Landelijk Schakelpunt (LSP). Hierdoor is regionale gegevensuitwisseling mogelijk, dus de eerste stap is gezet. En natuurlijk is ook dit niet 100 procent veilig. Dit kan niemand garanderen. Echter, ik vind dat de patiënten zelf de keuze mogen maken. En dus zelfstandig mogen besluiten of zij wel of geen toestemming geven. Maar doordat huisartsen niet meewerken aan het EPD, wordt hen die keuze onthouden.

Sterker nog, er wordt al een keuze gemaakt door de huisarts waardoor de patiënt volledig buitenspel wordt gezet. Een zeer slechte ontwikkeling in de tijd waarin eigen regie zo hoog in het vaandel staat. Stimulering van zelfmanagement, patiëntenparticipatie, de zorg terug naar de patiënt. Maar wat zijn deze woorden waard als ze niet waargemaakt kunnen worden?

Met name chronische patiënten hebben een groot belang bij de uitwisseling van gegevens. Telkens hetzelfde verhaal vertellen is niet alleen vermoeiend, ook nog eens foutgevoelig. Zeker als de patiënt niet in staat is het te vertellen, omdat hij bijvoorbeeld bewusteloos is. Wie kan dan zijn medicatie checken, allergieën achterhalen? De gevolgen zijn niet te overzien.

Keuzevrijheid. Het klinkt zo mooi, maar waarom geldt dit dan niet binnen dit vraagstuk? Bij het EPD betekent keuzevrijheid onder meer de patiënt zelf laten beslissen of het dossier wel of niet gedeeld wordt. En zelf de afweging laten maken of de risico’s opwegen tegen de voordelen. Ik pleit daarom voor een adviserende rol van de huisarts richting de patiënt. Zo kan de huisarts invloed uitoefenen, zonder dat de patiënt buitenspel wordt gezet. En blijft de keuzevrijheid gehandhaafd. Kortom, het belang van de patiënt centraal stellen. Dat is waar het in de gezondheidszorg uiteindelijk allemaal om draait.