Afgelopen week was het weer raak. De NOS publiceerde een bericht over lange wachtlijsten voor ouderen in de ziekenhuiszorg. Ter illustratie van dit probleem werd er tijdens de nieuwsuitzending een oudere man geïnterviewd die voor een herkeuring van zijn rijbewijs naar de oogarts moest. Er was in het betreffende ziekenhuis een wachttijd van vier maanden. Te lang, daar is iedereen het wel over eens. Naast het feit dat de wachttijd niet overeen komt met de Treeknormen (de maximaal acceptabele wachttijd voor acute en niet-acute zorg), is deze wachttijd ook zonder zo’n opgestelde norm domweg niet uit te leggen.
Maar wat schetste mijn verbazing? De uitleg dat er een wachtlijst is, omdat het aantal artsen niet evenredig is gestegen met de toegenomen behandelmogelijkheden. En het daaropvolgende pleidooi om meer artsen op te leiden om de wachtlijsten weg te werken. Het gaat dus helemaal niet om de ouderen of de betreffende meneer die vier maanden moet wachten op een afspraak bij de oogarts. Het is een slim verpakt nieuwsbericht om de discussie over de wachtlijsten weer eens op te rakelen. Maar een wachtlijst staat helemaal niet in causaal verband met de leeftijd.
Dit komt omdat de Nederlandse gezondheidszorg het solidariteitsprincipe kent. Zo bevat de zorgverzekeringswet diverse kenmerken die de solidariteit moet waarborgen, zoals de acceptatieplicht en het verbod op premiedifferentiatie. Hierdoor is de toegankelijkheid voor iedereen gewaarborgd; jong en oud, arm en rijk, gezond en ongezond. Er wordt bij de toegang tot zorg dus geen onderscheid gemaakt op basis van persoonskenmerken, zoals leeftijd.
Weer terug naar het bericht ‘lange wachtlijsten voor ouderen’. De titel suggereert het tegenovergestelde van het solidariteitsprincipe. Namelijk dat ouderen langer moeten wachten op toegang tot zorg dan jongeren. Er wordt door de media een relatie gelegd tussen leeftijd en wachtlijst. En dit klopt gewoonweg niet. Natuurlijk speelt de vergrijzing een belangrijke rol bij de toename van aandoeningen en dus de zorgvraag. Maar ik hoor niks over bijvoorbeeld de forse toename van diabetes, waardoor de zorgvraag toeneemt en de wachttijd voor interne geneeskunde dus ook.
Wachtlijsten gelden voor iedereen en daar speelt leeftijd geen rol bij. Het is betreurenswaardig dat de media dit misbruiken om een heel andere boodschap over het voetlicht te brengen. De oudere man uit het nieuwsitem van de NOS kon gelukkig terecht in een dichtbij gelegen particulier ziekenhuis en was binnen een week aan de beurt. Probleem opgelost. Maar, de beeldvorming dat er alleen voor ouderen lange wachtlijsten bestaan is blijven hangen. En dit klopt niet.
