Tot voor kort vonden veel mensen uit de zorgwereld het prima dat er verschillende bekostigingssystemen waren voor het diverse aanbod van thuiswonen met een PGB tot geheel verzorgd wonen in een AWBZ-instelling. Sindsdien is in die opvatting een kentering zichtbaar.
Ik merk in gesprekken met mensen in de zorgsector dat daar nu breed de stelling heeft postgevat dat het financieel scheiden van wonen en zorg onvermijdelijk is. Het is voor professionals op het snijvlak van zorg en welzijn van belang dat zij zich realiseren dat dit een majeure stelselwijziging inhoudt. Daarbij hoort een nieuw speelveld, nieuwe spelers en helaas ook oude spelers die het niet zullen redden. Het is voor professionals dus zaak om vóór definitieve deadlines uit te lopen en te beslissen waar zij als werknemers en organisaties willen staan als wonen en zorg worden gescheiden.
Onvermijdelijk denk ik daarbij terug aan de tijd dat de Wmo werd aangekondigd. Welzijnsorganisaties hadden zolang gewacht op deze kans, dat alleen de aankondiging van de wet al zoveel beweging veroorzaakte, dat een momentum ontstond voor de politiek. Zorgaanbieders – die in het algemeen niet enthousiast waren over de wet – hadden het nakijken. Zeker toen ook cliëntenorganisaties zich voor de Wmo uitspraken.
Het welzijnswerk houdt zich al twintig jaar muisstil in het debat over het scheiden van wonen en zorg. Ik vind dat zorgelijk. Een visie vanuit het welzijnswerk op zorg in de samenleving is noodzakelijk. Het welzijnswerk, gespecialiseerd in het bieden van ondersteuning aan (sociaal) zwakkeren, kan en moet een belangrijke rol spelen als intramuraal bekostigde instellingen verdwijnen. Daarbij zal een stevige visie op die nieuwe rol medebepalend zijn voor het succes van het welzijnswerk in de komende decennia.
De cruciale vraag is of het welzijnswerk in de drivers seat wil zitten als het definitieve moment van scheiden van wonen en zorg is aangebroken; of dat zij die plek gunt aan spelers die wél weten wat ze dan willen.
Anouchka van Miltenburg (43) is van huis uit journalist en sinds 2003 lid van de Tweede Kamer voor de VVD. Ze is getrouwd en heeft drie kinderen.
Het welzijnswerk houdt zich al twintig jaar muisstil in het debat over het scheiden van wonen en zorg. Weet u wanneer een muis zich stil houdt? Juist! Misschien moet mw van Miltenburg zich eens afvragen welke risico’s een andere wijze van financieren met zich meebrengen. Gezien de wijze waarop onder invloed van de liberalisering o.m. zorgsstructuren zijn afgebroken en veel leed hebben veroorzaakt moet toch duidelijk maken dat het wijzigen van structuren niet van achter een bureautafel moet plaatsvinden maar het gevolg moet zijn van duidelijke behoefte uit de sectoren zelf. Indien die behoefte er niet is moet je niet willen veranderen tenzij van Milenburg het beoogde doel niet hardop durft uit te spreken.
Wonen is een algemeen gebruikelijk consumptiemiddel, net zoals voedsel dat is , het rijden van een auto etc.
Wat is er dus op tegen om het ‘wonen’ zelf te bekostigen, inclusief eventuele bijkomende service /arrangementswensen.
Zorg wordt echter nog steeds als een ‘verzekerde’ dienst gezien, waar niet iedereen gebruik van hoeft te maken en dus alleen in situaties waarin er een noodzaak is.
En dus is het feitelijk niet meer dan logisch om zorg en wonen te gaan scheiden.
Kleinschalige woon projecten hoeven hier m.i. geenszins de dupe van te zijn, aangezien de huur (e.a. service/arrangementskosten) feitelijk gewoon door kan blijven lopen. Men kan voorwaardelijke contracten op stellen met huurders dat indien men geen zorgt meer behoeft, men de woning dient te verlaten binnen een nader te bepalen termijn.
Het enige waar mogelijk fluctuatie in zit betreft de zorgzwaarte(n) van de bewoners, maar dat is iets waar je als verhuurder/eigenaar feitelijk niets mee van doen hebt. Dat vraagt dus ook om een bedrijfsmatige scheiding van wonen en zorg binnen instellingen.
Ik vind het, net als Boris, niet onterecht als deze mensen zelf hun woning betlane. Ik heb de laatste 5 jaar op oz’n locatie gewerkt en ik ken er meerdere die op die wijze georganiseerd zijn. Ik zie tegelijk dat het moeilijk is voor zorginstellingen om kleine locaties op die manier runnend te houden. Zeker omdat de indicaties omlaag gaan en voor korte duur worden bepaald, is voor een client dat woont met ‘scheiden wonen – zorg’ moeilijk te zien waar hij over een jaar staat, alsmede voor de zorginstelling. Overigens, om clienten (walgelijk woord!) te binden aan instellingen en dat zij niet heen en weer gaan hoppen naar andere instellingen, betaalt de client zijn huur aan de zorginstelling.. dat is op zijn minst apart waar het toch echt gaat om scheiden wonen / zorg! Wat gaat de VVD hieraan doen?
De Federatie Opvang, koepel van maatschappelijke opvang, begeleid en beschermd wonen en vrouwenopvang (MO en VO), sprak zich in 2008 uit over het scheiden van wonen en zorg. Zo angstig stil was het dus niet. MOVO instellingen vallen zowel onder Welzijn als onder Zorg. Instellingen voor MOVO werken als sinds midden vorige eeuw met een systeem van scheiding van wonen en zorg.
Dat dat geen garantie hoeft te zijn voor een beter systeem gaven we toen al aan:
“De Federatie Opvang ziet in dat een scheiding van wonen en zorg de eigen keuze en daarmee de positie van de cliënt kan versterken. Zeggenschap over de eigen huisvesting en volledig huurderschap kunnen bijdragen aan sterkere positie van de cliënt en een grotere ervaren kwaliteit van leven. Ervaring in de maatschappelijke opvang, waar scheiding tussen wonen en zorg al een feit is, leert echter dat het ook kan leiden tot armoedige, niet aanvaardbare behuizing. Het lijkt de FO noodzakelijk om te onderzoeken hoe een volwaardig woon-zorg arrangement eruit zou moeten zien en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Op basis van die analyse zou men tot verantwoorde arrangementen kunnen komen. De Federatie Opvang beveelt daarbij aan de lessen uit de opvangsector mee te nemen.”
Daar hebben we nooit meer iets op gehoord..
Het kan aan mij liggen, maar ik begrijp niet met wat je bedoeld : Het is tenslotte een gotspe om het dak boven je hoofd vanuit de zorg pot te laten bekostigen.
Met de zeer grote waarschijnlijkheid dat de partij van mevrouw van Miltenburg de komende 4 jaar het beleid in Nederland voor een groot deel gaat bepalen, zou de VVD natuurlijk het initiatief kunnen gaan nemen wonen en zorg te gaan scheiden. Het is tenslotte een gotspe om het dak boven je hoofd vanuit de zorgpot te laten bekostigen. Ieder ander betaald tenslotte ook zelf zijn/haar huur/hypotheek.