De WRR stelt voor om de burger meer te sturen door bij formulieren de meest voorkomende hokjes alvast aan te vinken. Dat zou een onwenselijke situatie zijn. De overheid kan beter de eigen regie van burgers ondersteunen door meer maatwerk te laten leveren. Organiseer diensten aan burgers zo inclusief mogelijk, want iedereen moet mee kunnen doen. En dat is heel wat anders dan laat iedereen het zelf maar opknappen óf als overheid doen wij het wel voor je.

Te moeilijk

Onze samenleving wordt voor een steeds grotere groep mensen te moeilijk. Er zijn bijvoorbeeld 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. Onder andere door de digitalisering worden zij meer en meer uitgesloten van het maatschappelijk leven. De Belastingdienst, de OV-chip, mensen moeten alles zelf online regelen, maar kunnen dat vaak niet. De zelfredzaamheid, die de overheid nu van burgers vraagt, gaat er van uit dat je alles zelf moet doen. Ongeacht je capaciteiten en persoonlijke situatie. Dit streven naar zelfredzaamheid helpt veel burgers niet verder.

Eigen regie

Eigen regie daarentegen gaat uit van ondersteuning die bij je past. Je krijgt de mogelijkheid om je leven te sturen ook al heb je een beperking. De vraag en de behoefte van de burger staan centraal. Hoe kunnen we eigen regie voor alle burgers realiseren?

Luisteren

Barack Obama vertelde hoe hij destijds als opbouwwerker in Chicago kwetsbare mensen wilde adviseren en informeren. Hij leerde al snel dat adviseren en informeren alleen niet werkte. De les die hij kreeg was: ga luisteren. En ga na het luisteren samen met de mensen hun dromen en wensen verbinden aan beleidsmogelijkheden. Zodra hulp- en dienstverleners rekening gaan houden met de competenties en kwaliteiten van mensen, ontstaat er ruimte voor eigen regie én eigen kracht.

Passende ondersteuning

Dus lezers van het WRR-rapport: ga luisteren, kom praten, ga het land in. Als we burgers, cliënten, in beweging willen krijgen, moeten we beginnen om hun behoeften, zorgen en wensen als uitgangpunt te nemen. En pas nadat u echt geluisterd heeft, vraag dan: wat wilt u, wat kunt u en wat gaat u doen? De WRR constateert in haar rapport dat zelfredzaamheid niet voor iedereen weggelegd is. Ons advies: zorg dat burgers de regie over hun eigen leven kunnen voeren én luister echt. Zodat die miljoenen burgers met een beperking straks hun eigen oplossingen kunnen vormgeven, met passende, minimale ondersteuning.

Ton van Elst & Anouk Poll, adviseurs Sociale Zorg bij kennisinstituut Movisie.