Lees hier meer blogs van Eric Dorscheidt >>
We doen met z’n allen steeds meer een beroep op de zorg en de zorg kan ook steeds meer, wat eveneens een kostenopdrijvend effect heeft. De worsteling om de kosten van de zorg in de hand te houden is echter niet alleen een Nederlands probleem. In heel Europa en ook de VS speelt de zorg in relatie tot de overheidsfinanciën een belangrijke rol. Binnen de Europese Unie wordt dit beleidsterrein dan ook zorgvuldig gemonitord. Iedere twee jaar rapporteren de lidstaten over het sociale beleid met daarin bijzondere aandacht voor de pensioenen en de zorg inclusief langdurige zorg. Lidstaten rapporteren over aspecten als kwaliteit, toegankelijkheid, houdbaarheid, wetgevende veranderingen, preventie en innovaties.
Uit de rapportages van de lidstaten blijkt dat zorg en met name de houdbaarheid in relatie tot de kwaliteit en toegankelijkheid een echt pijndossier is. De nieuwe Zorgwet die Nederland in 2006 invoerde wordt met veel belangstelling door andere landen bekeken met name de kostenbeheersings en de mogelijkheden om het verzekeringspakket al dan niet in combinatie met premieverhogingen aan te passen.
Ook het nieuwe kabinet heeft pakket aanpassingen en premieverhogingen in het vooruitzicht gesteld. In andere EU landen wordt kostenbeheersing vooral doorgevoerd middels kortingen op het overheidsbudget voor zorg omdat men geen verzekeringssysteem kent zoals dat in Nederland bestaat. Het is niet toevallig dat de problemen vaak het grootst zijn in die landen waar ook de begrotingsproblemen het grootst zijn en waar de crisis het hardst toesloeg.
Bezuinigingen om het begrotingstekort terug te dringen grijpen dan vaak diep in op de zorg waardoor kwaliteit en toegankelijkheid in deze landen onder druk komt te staan. De Europese Commissie maakt zich daar grote zorgen over en probeert middels debatten en uitwisseling van ervaringen lidstaten te helpen hun zorgkwaliteit tegen redelijke kosten op peil te houden.
Betekent dit nu dat Nederland aan kop staat en zich in vergelijking met andere lidstaten geen zorgen hoeft te maken? Geenszins. De Commissie wijst Nederland op een aantal urgente problemen voor de zorg en dat betreft met name de uit de hand gelopen kosten voor de AWBZ, het tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel, de mogelijkheden van mantelzorg en de oplopende spanning tussen toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg.
Dit laatste punt speelt in alle lidstaten en niet alleen in Nederland. Het Nederlands AWBZ systeem is uniek en het blijkt dat andere landen beter in staat zijn de kosten voor langdurige zorg in de hand te houden. Dat doet vraagtekens plaatsen bij de systematiek van de AWBZ. Ook is Nederland een van de weinige landen die een tekort heeft aan gekwalificeerd personeel.
Wel is het zo dat met name in Zuid-Europa personeel in de zorg veel slechter betaald wordt dan in Nederland wat ook weer zijn weerslag heeft op de kwaliteit in die landen. Bovenstaande reflecties geven aan dat de zorg in zijn vele facetten een probleem is in heel Europa. Kennis delen en samen ervaringen uitwisselen kunnen helpen om oplossingen te vinden. Ik wens het nieuwe kabinet wat de zorg betreft dan ook een Europese blik toe.
Met dank aan Peter Donders
Eric Dorscheidt (1966) is adviseur en politicoloog. Als adviseur werkt hij voor de lokale overheid bij BMC-groep op het gebied van participatie, sociale zekerheid en welzijn. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht van Combiwel Amsterdam. In de avonduren is hij actief als voorzitter van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van het openbaar basisonderwijs in Amstelveen.
