Lees hier meer blogs van Eric Dorscheidt >>
Alleen al in New York telde de VN 40.000 feitelijk daklozen, en 130.000 mensen die problemen hebben met huisvesting. Dat zijn pas getallen. En de Amerikanen zouden geen Amerikanen zijn als ze dit soort getallen niet met dezelfde reusachtige getallen bestrijden. Zo is er het initiatief 100.000 homes (100khomes.org). Dat is een burgerbeweging die zichzelf ten doel stelt om voor feitelijk daklozen in drie jaar tijd 100.000 huizen te vinden. En dat niet alleen. Ze zorgen er ook voor dat er een lokaal stut- en steunsysteem rondom de daklozen wordt ingericht, zodat ze ook in staat zijn om in hun pas verworven huis te blijven wonen.
100khomes is een geweldig initiatief. Om meerdere redenen. Ten eerste komt het vanuit de civil society zelf. Het is een beweging van onderop, vanuit de gemeenschappen zelf. Bovendien gaat 100khomes er vanuit dat daklozen kansen moeten krijgen in hun eigen lokale omgeving. In Nederland zijn we er zo langzamerhand ook wel achter dat de directe sociale omgeving van kwetsbare personen veel belangrijker is voor herstel, dan de methodiek van de hulpverlener. En tenslotte organiseert 100khomes geen opvang, maar echte huizen. Ze denkt dus niet in voorzieningen, maar in oplossingen.
Terug naar Nederland. Dit soort dingen moeten wij hier natuurlijk ook kunnen organiseren. In Amsterdam en Utrecht wordt het misschien lastig om de huizen te vinden. Aan de andere kant, er staan genoeg kantoren leeg. En in het noorden en oosten is de ‘hardware’ prima voorradig. Bovendien kennen we alle daklozen. De groep kampt weliswaar met hardnekkige problematiek, maar is wel goed in beeld. En we weten ondertussen ook dat opvang goed is, maar wonen veel beter. Geen dakloze wordt echt beter van een opvangvoorziening. Echt herstel begint pas als iemand in een woning zit, op zichzelf, met een beetje begeleiding. Of een beetje meer.
Waarom dan geen 18khouses in Nederland? Ik zie geen reden waarom niet. Maar ik zie wel één grote dikke beer op de weg. Dat is onze Hollandse mentaliteit van beheersing. In Nederland organiseren we alles in ‘beheersbare’ voorzieningen: een gebouw met 24 bedden, woonbegeleiders die in ploegen de tent professioneel bestieren, en het liefst nog allerlei professionele geïnstitutionaliseerde dagprogramma’s.
En dat is een groot verschil met de VS. Daar komt een dakloze ‘het systeem’ niet in. Hier komt een dakloze ‘het systeem’ niet uit. We moeten daarom ons idee van beheersing in voorzieningen los durven laten. Wonen, zorg en werk zijn gescheiden domeinen en moeten ook als zodanig worden georganiseerd. Pas dan kunnen veel van onze 18k daklozen ontsnappen aan hun bestaan en een nieuwe opbouwen.
Met dank aan Eelke Blokker
Eric Dorscheidt (1966) is adviseur en politicoloog. Als adviseur werkt hij voor de lokale overheid bij BMC-groep op het gebied van participatie, sociale zekerheid en welzijn. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht van Combiwel Amsterdam. In de avonduren is hij actief als voorzitter van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van het openbaar basisonderwijs in Amstelveen.
Als je weinig in de beschouwing meeneemt van de inspanningen die sinds 1992 zijn geleverd door overheden, maatschappelijke opvang en woningcorporaties om de hardnekkige dakloosheid aan te pakken dan is het een verhaal dat op een originele manier de aandacht weer op dakloosheid vestigt. Dank je. Met veel huizen aanbieden als enige actie ben je er zeker niet.
Met 11 instellingen voor Maatschappelijke Opvang in Nederland is in de academische werkplaats Opvang en OGGZ gewerkt aan het zoeken naar passende methoden die bij de cliënten een goede kans geven op succes en herstel van wonen, ingebed in een wijk. Dat heeft ertoe geleid dat er ondertussen methoden geselecteerd zijn en getraind worden om met cliënten dit doel te bereiken.
Dit jaar is een onderzoek gestart naar een methodiek die de overgang van het verblijven in een opvangvoorziening naar wonen in een huis voor jezelf goed ondersteunt. De methodieken die uitgezocht zijn komen inderdaad uit de USA. De problematiek was daar in aantallen vele malen groter dan in de grote steden van Nederland. De methodieken zijn geschikt gemaakt voor Nederland, getoetst aan voorwaarden van cliëntenpanels en panels van medewerkers.
Basis onder deze werkwijze is de theorie van sociale kwaliteit waarin juist ook de familie, netwerken uit de omgeving, het aanleren van vaardigheden, rechten en plichten van burgerschap verbonden worden aan de krachten van betrokkene, zijn mogelijkheden en steun uit de omgeving, maar ook de wensen en ambities van de mensen die onderwerp zijn van de column, dus die geen eigen woonplek meer hebben. Daarbij is steun uit de samenleving onontbeerlijk.
Meer weten?
http://www.werkplaatsoxo.nl
Een goed verhaal maar wel een nadrukkelijke kanttekening. Er is een groot belastingverschil tussen de VS en Nederland. Wij hebben hier -al heel lang geleden- gekozen voor solidariteit via belastingsysteem. Daarmee is de overheid het sociale vangnet. Een vergelijking, en daarmee het navolgen van de civil society volgens Amerikaans model is niet te doen. Het is zeker goed om reflexen achterwege te laten om dat soort voorzieningen weer vol te gooien met alle mogelijke functies.