Lees hier meer blogs van Eric Dorscheidt >>
Inmiddels is er alweer ruim een jaar een instrument dat kan helpen bij het bepalen van die lastige keuzes: de Participatieladder. Vorige week is op een congres aan demissionair minister Donner de VNG-publicatie Participatieladder, meedoen gemeten, uitgereikt waarin ik samen met anderen een beeld schets van de mogelijkheden van een instrument dat de participatie van burgers in beeld brengt: de Participatieladder (voor een verslag zie www.participatieladder.nl).
Het enthousiasme, getuige de reacties van de congresgangers, was groot. Dat uitte zich in een grote mate van betrokkenheid, tal van goede bedoelingen, en veel idealisme. Welzijnsorganisaties, Wmo-beleidsmedewerkers hielden een vurig pleidooi om beter samen te werken. En daaruit sprak zeker realisme: iedereen moet bezuinigen. Kunnen we samen naar beter? Kunnen we meer met minder? Maar er was duidelijk ook veel idealisme. Zou het niet mooi zijn als de gehandicapte in de scootmobiel taalmaatje wordt voor een inburgeraar? Kan de geïsoleerd levende Wwb-er gaan koffieschenken in het buurthuis? Genoeg ideeën vlogen over tafel om tal van interessante projecten en pilots te starten. En daar is op zich niet veel tegen in te brengen. Maar voert men dan op dit moment wel de juiste discussie?
Naar mijn mening niet. In ieder geval niet op deze manier. Er is eerst inzicht nodig in waar we staan? Wat zijn de resultaten en wat kunnen we zeggen over de effectiviteit van het participtiebudget? In tijden van bezuinigingen moet je deze informatie eerst hebben voordat je nieuwe perspectieven inzet. Het feit dat er in de Miljoenennota zonder omhaal van woorden wordt bezuinigd op inburgering en re-integratie geeft aan dat de sector kwetsbaar is. Kwetsbaar omdat het vermogen om transparant te zijn over de bereikte effecten en daar gefundeerd verantwoording over af te leggen onvoldoende is. Eerst zorgen dat het resultaat zichtbaar is en dan doorpakken op budgetten verknopen, beleid op elkaar afstemmen en slimme combinaties maken. Het is nu tijd voor het laten zien van resultaten en er is minder tijd voor het ontwikkelen van visies.
De Participatieladder geeft inzicht in de mate van participatie van een burger. Niet alleen arbeidsparticipatie staat voorop, ook sociale participatie wordt in beeld gebracht. De Participatieladder is daarmee geschikt voor sociale diensten, welzijnsafdelingen, welzijnsinstellingen, ROC’s, re-integratiebedrijven. In de eerste plaats om transparant te zijn over resultaten en effecten in beeld te brengen. Daarna – en in die volgorde – om te bezien hoe beleid en uitvoering in de verschillende sectoren aan elkaar gekoppeld kunnen worden.
Eric Dorscheidt (1966) is adviseur en politicoloog. Als adviseur werkt hij voor de lokale overheid bij BMC-groep op het gebied van participatie, sociale zekerheid en welzijn. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht van Combiwel Amsterdam. In de avonduren is hij actief als voorzitter van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van het openbaar basisonderwijs in Amstelveen.
Aan de hand van de Participatieladder kunnen gemeenten/welzijnsorganisaties beargumenteren waarom het stimuleren van participatie een gegeven zou moeten zijn. Tot mijn grote spijt zie ik dat vooral gemeenten hier de “lead”innemen en zich niet beperken tot de toezichthoudende rol die zij zouden moeten innemen. De successen die behaald worden in mijn eigen gemeente zijn, aan de hand van die Participatieladder, absoluut marginaal te noemen. 12 uitstromers sedert de start van het Participatiehuis in 2008….
Ik wil hier niet al het werk van de medewerkers bagatelliseren want zij blijken in ieder geval in staat om een beperkt aantal mensen kleine stappen te laten zetten op die Participatieladder. Juist die grote inzet doet vermoeden dat er nog een hele hoop werk ligt voor de welzijnsorganisatie en andere maatschappelijke partners. Je zou je af kunnen vragen of welzijnsorganisaties dan het werk dat ze doen wel op de goede manier goed. Er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Er zijn vele manieren om mensen te stimuleren tot participatie. Laat de gemeente de toezichthoudende rol op zich nemen en laat Welzijn doen waar welzijn goed in is.
Zolang participatie (en daarmee het stijgen op de zogenoemde participatieladder) als ultiem ‘doel’ wordt beschouwd ipv als ‘middel’ voor meer maatschappelijk rendement zijn alle investeringen op participatieterrein niet anders te beschouwen dan subsidiëring van de zorg- en welzijnsbranche.
Waarmee ik om aan wil geven dat het mee (willen) doen ten eerste de primaire verantwoordelijkheid dient te zijn van degene die mee zou moeten doen om, binnen de reële vermogens, een wederkerige bijdrage te leveren aan het algemeen maatschappelijk nut.
Degenen die echter niet mee willen doen…. moet je lekker met rust laten, zolang ze geen overlast bezorgen in wat voor opzicht dan ook (sociaal, financieel of anderszins) .
Het stimuleren/ondersteunen tot participatie (het mee doen op verschillende niveaus) als middel zou slechts dan vanuit de overheid/samenleving moeten worden ingezet als dit dus een maatschappelijk rendement oplevert. Dwang hoeft daarbij m.i. geenszins te worden uitgesloten, net zo min als dat er een bijdrage van ‘de participant’ kan worden gevraagd als het middel participatie noodzakelijk wordt geacht.